Ïðî÷èòàíèé :  192
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÌÎÐÄβß
Âèäàòíîìó ìèòöåâ³ Îïàíàñîâ³ Çàëèâàñ³
Ó Íüþ-Éîðêó
Î÷èìà — â³êíà.
À â ê³ìíàò³
Âèñîê³ ÷îëà á³ëèõ ñò³í.
Áóäü õî÷ ³ ñòî ðàç ãîëîâàòèé —
Òè ïåðåä íèìè ñàì, îäèí:
Âèñîê³ ÷îëà á³ëèõ ñò³í,
Ùî ìîâ÷êè õèëÿòüñÿ äî òåáå…
Çà â³êíàìè — íüþéîðêñüêå íåáî.
 ïàðèçüêèõ ðàìàõ — íåáî Óêðà¿íè.
Ïî ðàä³î — ðîçê³øíèé Êàòàëàí³…
Àëå ìîðîçÿòü íåâ³äñòóïí³ ñò³íè,
Íåìîâ ³ ÿ âæå ç âàìè íà çàñëàíí³:
Çíèêà Íüþ-Éîðê, ³ â í³ì ïåðåõîäîâèé ÿ,
Áî ñïðàâæíÿ ëèø âîíà — Ìîðäîâ³ÿ.
Ëåòÿòü âîëòîðí ñòð³ìê³ ïîòîêè,
Ñì³þòüñÿ é ïëà÷óòü ñêðèïàë³, —
Êóïàþñü â ðàäîùàõ áàðîêêî
Ñåðåä âåñíÿíî¿ çåìë³…
À â òåáå
Âèñòåæåí³ êðîêè
Òà é ò³ —
Çåìëåþ áåç çåìë³.
Ó Ìîðäî⳿
Ãëóõà ïå÷àëü ñí³ã³â Ìîðäâè.
Ìîðäâà. Ìîðäîâ³ÿ!.. —
Ïîãîðäà
 ñàìîìó ñëîâ³, à æèâè!
Âñòຠâñåñâ³òí³é äåðæèìîðäà
Ç-ïîçà çàë³çíî¿ òðàâè.
Ïîðîñòå çàë³çíîþ òðàâîþ
Íå îäíî ÷îëî.
Íàä òîáîþ, ñïðàæíüîþ, æèâîþ —
Ëàïó çàíåñëî!
Òè — ïðåäâ³ñíèêîì àâàð³¿,
×è âîãíåì íîâèõ ðàêåò?
«Õîðîøà ñòðàíà Áîëãàðèÿ,
À Ðîññèè ëó÷øå íåò!»
Íå ðîñòå, íå ïîâíîêðî⳺
Òâ³é ñèá³ðñüêèé ñèëþåò.
«Õîðîøà ñòðàíà Ìîðäîâèÿ,
Íî Ðîññèè ëó÷øå íåò!»…
Á'þòü áîñîí³æ Âàíüêà ç Ìàøåþ
²ç ãàðìîøêîþ ðàêëî.
Âñåðîñ³éñüêîþ ïàðàøåþ
Âæå é çà ̳ñÿöü ïîòÿãëî…
Ó Íüþ-Éîðêó
Âèñîê³ ÷îëà á³ëèõ ñò³í.
 ÷óæèíí³é ðàì³ — óêðà¿íñüêå íåáî.
Íàäêîëåíèé ô³ëàäåëüô³éñüêèé äçâ³í
Ùå íå äçâåíèòü, Íåçäîëàíà, äëÿ òåáå.
Ìåí³ æ ï³ä ðóêó òðàïèâñü Êàòàëàí³…
Óñå íàâê³ñ, íà ñêîøåí³ì åêðàí³.
² çàñìóòèëàñÿ æîðæèíà —
Ìîÿ äðóæèíà.
Ó Êèºâ³ ³ â ñâ³ò³
(Êîìóí³ñòè âèáèëè Øåâ÷åíê³âñüêèé â³òðàæ ó Êè¿âñüêîìó óí³âåðñèòåò³ ³ì. Òàðàñà Øåâ÷åíêà — ðîáîòè Àëëè Ãîðñüêî¿, Îïàíàñà Çàëèâàõè òà ³í. äðóç³â).
¯õ âèáèâàëè ñåðåä íî÷³
²ç ëþò³ ñêîâàí³ íîæ³;
Âèêîëþâàëè —
Íà÷å î÷³ ìîãî íàðîäó! —
³òðàæ³:
 ìîâ÷àíí³ óí³âåðñèòåòó,
 çàö³ïëåíí³ ç³ìë³ëèõ ñò³í
Òðîùèëè â³òðàæ³ Ïîåòà
Óñ³õ íà ñâ³ò³ Óêðà¿í.
«Âïåðüîä, çà Ëåí³íà!» — ³ ç ìàõó
Ó ñêëî, íåíà÷å ó ÷îëî!..
² Îïàíàñà Çàëèâàõó
ϳâí³÷íèì ñí³ãîì ïðèìåëî…
ijçíàëàñü Íåïîê³ðíà Àëëà.
Íà óðö³ ñîíöå çóñòð³÷à.
Íå âèòðèìàëà, çàðèäàëà
Êðàé Âîëîäèìèðà ïëå÷à:
— ² äîêè áóäåìî â ïîëîí³?!
Àëå Øåâ÷åíêà ãîðäà ì³äü
² â Êèºâ³, ³ â Âàø³í´òîí³,
Íå ïîõèòíóâøèñÿ, — ñòî¿òü!
Íàðîäíÿ ï³ñíÿ ïðî Îïàíàñà Çàëèâàõó
Îïàíàñå, Îïàíàñå,
Çîëîò³¿ ðóêè,
Çà ùî òåáå, Îïàíàñå,
Êèíóëè íà ìóêè?
Çà òå, áðàòå Îïàíàñå,
Ùî â ÷óæ³ì ðîçãîí³
Âèãàðöüîâóþòü ï³ä íàìè
Ìàëüîâàí³ êîí³!
Õàé áè áóëè ðîçá³éíèêè,
Ñâÿò³¿ ÷è þäè,
Òà ì³æ íàìè,0ïàíàñå,
Ìàëüîâàí³ ëþäè!
Õàé áè áóëè, Îïàíàñå,
×è äîáð³, ÷è ç볿,
Òà íå ìåðòâ³, à æè⳿,
Æè⳿, æè⳿!..
Óñåñâ³òí³ çàäâ³ðêè
Ëåòÿòü âîëòîðí ñòð³ìê³ ïîòîêè,
Ñì³þòüñÿ é ïëà÷óòü ñêðèïàë³, —
Êóïàþñü â ðàäîùàõ áàðîêêî
Ñåðåä çàë³çíî¿ çåìë³…
À â òåáå —
Âèñòåæåí³ êðîêè,
Òà é ò³
Çåìëåþ
Áåç
Çåìë³.
Õîëîíóòü î÷³-õîëîäèíè.
Ãð³õè âêëîíÿþòüñÿ ãð³õàì.
Íåìà âñåëþäñüêî¿ ëþäèíè,
Àëå æèâèé îñòàíí³é õàì,
ßêîìó é ìóçèêà, ì³é Áîæå,
ͳùî óæå íå äîïîìîæå:
Òâî¿ âîñêðåñí³ â³òðàæ³
Éîìó âîðîæ³ ³ ÷óæ³.
 Óêðà¿í³-Ìîðäî⳿
Ãóñèíö³. Õàðê³â. Ëåí³íãðàä.
Çåëåíèé Êëèí. ³òðè Ñèá³ðó…
Òà Óêðà¿í³ òè ïîâ³ðèâ,
Ïîçáóâøèñÿ ÷óæèõ ïðèíàä.
Ó íåïîê³ðíèé Ñòàíèñëàâ³â
Ùàñëèâà äîëÿ ïðèâåëà,
² êðèëà êðèëèëèñü —
äëÿ ñëàâè
Âñåóêðà¿íñüêîãî îðëà,
² çàãîðÿëèñÿ âîãíÿìè
Ïåêó÷èõ ôàðá òâî¿ ñîíöÿ;
Ñîðî÷êà, âèøèòà ï³ñíÿìè,
Áóëà äî ñåðöÿ é äî ëèöÿ!
Òè îñï³âàâ, òà íå ÷óæèíêó,
Íå ãîëîíîæèöþ áåçä³ò…
Ñâîþ áåçñìåðòíó óêðà¿íêó
Òè âèâ³â ïàâîþ ó ñâ³ò!..
² ïîâåëè… â ìîðäîâñüê³ äàë³,
² äàë³ âñå, ÿê ó ê³íî,
² ìîâ êîëèñü íà Êîñ-Àðàë³
Óïàëî çíîâ: «Çàïðåùåíî!»
Ñêîíô³ñêóâàëè é ôàðáè, áðàòå,
Ùî îá'ÿâèëîñÿ — çàìàæ!
Ëèø îäíîãî íå çðóéíóâàòè:
Äóøà, ì³é áðàòå,— íå â³òðàæ!
Ó Íüþ-Éîðêó
Ëåòÿòü âîëòîðí ñòð³ìê³ ïîòîêè,
Ñì³þòüñÿ é ïëà÷óòü ñêðèïàë³,
Êóïàþñü â ðàäîùàõ áàðîêêî
Ñåðåä áóðõëèâî¿ çåìë³…
À â òåáå —
âèñòåæåí³ êðîêè,
Òà é ò³ — çåìëåþ áåç çåìë³.
Êðóæëÿþòü íî÷³ êàæàíàìè.
Îñòàíí³é õàì íàãíóâñü íàä íàìè.
Î÷èìà — â³êíà.
À â ê³ìíàò³
Âèñîê³ ÷îëà á³ëèõ ñò³í.
Áóäü õî÷ ³ ñòî ðàç ãîëîâàòèé —
Òè ïåðåä íèìè ñàì, îäèí!
Ìîðîçèòü íåâ³äñòóïí³ ñò³íè
Ãàðÿ÷êîþ âåëèêèõ äóø…
Ó Ìîðäî⳿
Òåáå ³ùå íåìàº, Óêðà¿íî,
À âæå ÿâèâñü òâ³é Ìóæ!
×åðâîí³ î÷³ ïðàâäà êîëå,
², ìîâ ï³ñòîëÿìè äî ñêðîíü —
Þðêà ×óïðèíêè, ×îðíîâîëà
² Êàðàâàíñüêîãî âîãîíü!
Êðóæëÿ íàä³ÿ ñèí³ì ïòàõîì,
Ãðèìèòü íîâ³òí³é çàïîâ³ò:
Äî òåáå, äðóæå Çàëèâàõî,
Ùå ïðèéäå ïîçóâàòè ñâ³ò!
Äî ñåðöÿ òóëèø, ìîâ äî ðàíè,
³ñòêè íåâò³øí³ ³ç ÎÎÍ;
Âæå ³ â ñèïó÷³ òåãåðàíè
Çàïîâç çåìíèé õàìåëåîí;
² ÷åðâîì ó íàðîäíó äóøó
Âïèâàºòüñÿ ðîçòë³ííå çëî…
Ó Íüþ-Éîðêó
Ï'þ ìóçèêó… À äóøó ñóøèòü
Îòå íàäëàìàíå êðèëî…
Ëåòÿòü âîëòîðí ñòð³ìê³ ïîòîêè,
Ñì³þòüñÿ é ïëà÷óòü ñêðèïàë³,
Êóïàþñü â ðàäîùàõ áàðîêêî
Íà Âàø³í´òîíîâ³é çåìë³…
À â òåáå
Âèñòåæåí³ êðîêè,
Òà é ò³
Çåìëåþ áåç çåìë³!
Çàâòð³øíº
Ãëóõà ïå÷àëü: ñí³ã³â ñòîë³òòÿ,
Ñóõî¿ êðîâè, ìåðòâèõ ìð³é
² ïàòåíòîâàíèõ ïîâ³é
Áåç ì³æíàðîäíüîãî ëàõì³òòÿ!.. —
ª ÷èì òðèâîæèòèñÿ, áðàòå!..
Àëå ðîñòå íàðîäí³é Ìóæ:
ͳ÷îãî âæå íå âä³þòü ´ðàòè
Ñóïðîòè ïîâíîêðîâíèõ äóø!
Âåñíÿíèé ã³í ³ ðåâ ñâîáîäè
Íå ïðèõîâàòè çà ì³ðàæ,
Íå çíèùèòè òåáå âæå çðîäó,
Áî âåëè÷íà äóøà íàðîäó —
Öå íå â³òðàæ!
Òðàâåíü, 1968 ð. Íüþ-Éîðê
|
|
