Ïðî÷èòàíèé :  242
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÓÆÀÑ ÍÀ ÐÓѲ (ïðè çáëèæåíþ ìîãîë³â â ë[³ò³] 1224)
«Îé çëå, ñóñ³äå! Ãîðå íàì, ãîðå!
Ñîíöå çà òðè äí³ â êðîâàâ³ì ìîðè
Áðîäèòü ç ïîëóäíÿ, à â äâîðö³ ëóíè
Ñë³äíî â³ääàâíà ìîãèëè òðè.
Òî ãîíö³ ëèõà, îé çëå, ñóñ³äå!
Ñïàäóòü íà çåìëþ óæàñí³ á³äè;
Îé á³äè, á³äè ñïàäóòü íà ìèð,
Êíÿçÿì ãîòóºñü êðèâàâèé ïèð!
Íåäàðìî ïð³þòü òàê ñàãàéäàêè,
Íåäàðìî âèþòü âíî÷³ ñîáàêè:
Íàä Ðóññþ âèñèòü òÿæåíüêèé áè÷,
Çàïëà÷å Êè¿â, çîéêíå Ãàëè÷.
Îé íàì êàçàëîñü, äóìàëî, ñíèëî,
Ùî ñÿ ìèð-ç³ëº â Ðóñ³ ðîçâèëî,
Ùî êðàì øîâêîâèé ðîçêëàâ êóïåöü,
Çäóäí³ëè â ãîðàõ òóðìè îâåöü;
Ùî îêðèâ àíãåë êðèëîì çåìëèöþ,
Îòåðëà ìàòè ñë³çíó çð³íèöþ,
ijâà â ä³âî÷³ âêîëèñàëàñü ñíè,
Çà ïëóã õâàòèëè Ðóñ³ ñèíè.
Êìåòè ñêóâàëè íà ëåì³ø ñòð³ëêó,
Ñêîòàð âçÿâ çíîâó â ðóêè ñîï³ëêó,
Äí³ ßðîñëàâà âåðíóëè íàçàä,
² Îñìîìèñëà çàãîñòèâ ëàä.
À òó, î ãëÿíüòå, ãîðå íàì, ãîðå!
Òüìà ãàéâîðîí³â ëèøàþòü áîðè,
Êðàêàþòü, â’þòüñÿ, á’þòü äî ñåëà, —
Âîíè æèð â³òðÿòü, áóäå á³äà!»
Òàê ãîìîí³ëî íà Ðóñ³ ñòèõà.
Ñóñ³ä ñóñ³äó íå òà¿â ëèõà,
² â Äåñÿòèíí³é, êàæóòü, ùî çíîâ
Ïðå÷èñòà ä³âà ïëàêàëà êðîâ.
² áà÷òå, áà÷òå! Ëóíî â ñòåïîâ’þ!
Á³æàòü ïîëîâö³, çàëëÿí³ êðîâ’þ,
Æåíóòü îñòàíêè êîíåé, ñêîòà
 Ðóñü íà ãîñòèííèé áåðåã Äí³ïðà.
Ïåðåä íèìè Êîòÿí, çà íèì òðèâîãà,
ßê áë³äà â³äüìà, ëèõîâîðîãà,
Ðîçíîñèòü âèõðîì ïî çåìë³ â³ñòü
Çà ÷åðíü íåçâ³ñíó, çà ñòðàøíó ïð³ñòü.
Ñíóþòüñÿ ãîíö³ ìåæè êíÿçÿìè,
Ñóì ðîçñòåëÿâñü ìåæ ãîðîäàìè,
Ïî ö³ë³é Ðóñ³ ³ âøèð, ³ âäàëü
Çàâîäèòü Êîòÿí çîéêè ³ æàëü:
«Îé Ðóñå êðàñíà, ãîðå òè, ãîðå!
Îé ç-çà Êàâêàçó ïðîðâàëîñü ìîðå!
×åðåç óùåëëÿ ëüîäîâèõ ñêàë
Âòèñëîñü, çëîìèëî ïîëîâö³â âàë.
Îé ³ âîëíóº â íàø³ì ñòåïîâ’þ,
Áåðåãè Äîíó çàëëÿëèñü êðîâ’þ,
Íåçíàíà ñâ³òó Òàóðìåí ãëóø
 íåìîâëÿò ñåðöþ òîïèòü îðóæ.
² ïîëêè íàø³ ðîçáèò³ â áîþ,
Öâ³ò ïîëîâåöüêèé ñòÿòèé êîñîþ,
Êîí÷àê³â Þð³é óæå ëåæèòü,
³ Êîáÿêîâè÷ Äàíèëî ñïèòü.
À ä³âè íàø³ — îé ãîðå, ãîðå!
 ïîëîí çàáðàëè, æåíóòü çà ìîðå,
Ñòàðö³, êàë³êè — ñòèíàþòü âïåíü,
Ñèðîòè, ä³òè — ìå÷óòü â îãåíü.
Îé ëèõî Ðóñ³, ëèõî, ñóñ³äè!
Ñþäè ïî ï’ÿòàõ æåíå íàì â ñë³äè
² ÷åðíü äî âàøèõ âåäå êðà¿â,
Ùîá â çëîòîâåðõ³ì Êèºâ³ óñ³â».
² øèáëè çîéêè âêðóã íåáåñàìè,
À â Ðóñü ãîñòèííó âàëèòü òîâïàìè,
ßê ñòðèâîæåíà ïòèöÿ ñòåïíà,
Âñÿ ïîëîâåöüêà áóéíà çåìëÿ.
² âîçäðîæàëè Äí³ïðà ïîðîãè
Ïåðâèé ðàç ëÿ÷íî â³ä ¿õ ðîçìîãè,
Âçäèìàþã-ñü âîäè íà ñòðàøíó ïð³ñòü,
² ôàëÿ ôàë³ ïîäຠâ³ñòü.
² òèõî ñòàëî â ðóñüê³é çåìëèö³,
² ñóìíî, ãëóõî, ìîâ ïî ãîëîñíèö³
Óäàðèâ ñèëüíî âðàæèé îáóõ,
Îí³ìèâ ìîâó, óìåðòâèâ äóõ.
Ò³ëüêè íà êðèëàõ íåáåñ îáîëîêà
³ä Âîëãè, Äîíó äî ôàëü Âèñëîêà,
³ä óñòÿ çëîòîáåðåæíîãî Äí³ïðà
Àæ äî âàðÿã ãðàí³òíîãî õðåáòà.
Ñêð³çü íåçì³ðèìó ðóñüêóþ íèâó,
Ñâîá³äíó, êðàñíó ³ âåëè÷àâó —
Ñóíåñÿ ñóìíî óíèëèé ãëàñ:
«Àé ãîðå, ãîðå, óæàñ, óæàñ!»
|
|
