Ïðî÷èòàíèé :  155
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÇÀËÜÖÁÓÐ¥
Êîíñòàíòèíîïîëü, Íåàïîëü ³ Çàëüöáóð´ —
öå íàéêðàù³ ì³ñòà ó ñâ³ò³.
Àëåêñàíäåð ôîí Ãóìáîëüò
(Íàïèñ íà Ìîíàø³é ãîð³ â Çàëüöáóð´ó)
Ç íîâèõ áàðàê³â, ùî íà ïåðåäì³ñò³
ñõîâàëèñÿ çà äàâí³é ìîíàñòèð,
ùîäíÿ îï³âäí³ ãðóïà ã³ìíàçèñò³â
âåðòàëàñÿ â æèòòÿ áóéíîãî âèð,
ùîá þíèì ñì³õîì, ãàìîðîì ³ ñâèñòîì
ì³ùàíñüêèé çàêîëî÷óâàòè ìèð.
Òà ìîëîä³ òå âèáà÷èòè òðåáà,
êîëè â äóø³ ó íå¿ ïðîñò³ð íåáà.
³ä âàãîòè ³ çîøèò³â ³ êíèã
ó íå îäíîãî âæå ç³ãíóëàñü ñïèíà,
àëå äóìêè ï³äøèò³ â³òðîì â íèõ,
ÿê ³ ïëàù³ — ìîðîçîâ³ íà êïèíè!
Âîíè â ñåðöÿõ ñåðåä ñêèòàííÿ ëèõ
âèðîùóâàëè êëàïòèê áàòüê³âùèíè
³, ìîâ ìàíäð³âíèé êè¿âñüêèé ñïóäåé,
ó÷èëèñü æèòè â³ä ÷óæèõ ëþäåé.
Ó ì³ñò³, ùî äàëî òåïëî ïðèòóëêó,
äëÿ íèõ, ìîâ ñêàðá, çàõîâàíà êðàñà.
¯õ ðàä³ñòü á³ãëà ó ñòàð³ ïðîâóëêè,
¿õ ñï³â îðëîì ëåò³â ï³ä íåáåñà
³, õî÷ óñ³õ ¿õ õâèëþâàëà áóëêà
òà ìð³ºþ çäàâàëàñü êîâáàñà —
òî, çàñïîêî¿âøè ÿê-íåáóäü ãîëîä,
âîíè ñâ³é çàõâàò ñ³ÿëè íàâêîëî.
Áî ìîëîä³ñòü ñ쳺òüñÿ ³ â æóðá³,
íà ìîëîä³ñòü óñÿêèé ìຠïðàâî:
³ â êàì’ÿí³é, ³ â àòîìí³é äîá³
âåñíà æèòòÿ îäèí ëèø ðàç ëàñêàâà —
ëèø â þíîñò³ äîçâîëåíî òîá³
ñì³ÿòèñÿ áåçóìíî ³ ëóêàâî!
Òîìó öå íå ïðîâèíà ³ íå ãð³õ,
ìîâ âèêëèê, êèäàòè þíàöüêèé ñì³õ.
 ãóðò³ òàêîìó, ùî íå çíຠâòîìè,
ùî ñí³ã ³ õîëîä — ðóõîì ïåðåì³ã,
ùî â ñâ³òë³ ë³õòàðÿ òîâñòåíí³ òîìè
÷èòຠïîíî÷³, øóêàþ÷è äîð³ã,
êóäè âåäå ùàñëèâèé ñîíöÿ ïðîì³íü,
ùî â ñåðöå ³ñêðîþ ³çäàâíà ë³ã —
â ãóðò³ òàêîìó ìîëîä³ñòü êðèëàòó
âèõîäèëà ÿ âïåðøå çóñòð³÷àòè.
***
Êîëè äóøà ó òåáå ïîâíà ìð³é
³ íà äí³ ñåðöÿ òè — æèâèé ðîìàíòèê,
òî, äèâëÿ÷èñü íà íåáîñõèë âãîð³,
íåìîâ ÷óäíèé ïðî÷èòóºø ðîìàí òè
ïðî ç³ð ñâ³òè â êîñì³÷í³ì ïóñòèð³
òà â³ä÷óâàºø, íå ÷èòàâøè Êàíòà,
ùî é ó òîá³ ïðîñòèé æèâå çàêîí,
³ ùî ñîëîäêèé â³÷íîñò³ ïîëîí.
Òàê ÿ, áóâàëî, ÿê íàñòàíå âå÷³ð,
³øëà øóêàòè ç³ð ³ ñàìîòè,
³, ùîá í³õòî äóìîê íå çàïåðå÷èâ,
ñàìà ëþáèëà íàä ð³êîþ éòè,
³, çàõîâàâøèñü çà êàøòàí³â ïëå÷³,
äèâèòèñü íà îñÿÿí³ ìîñòè,
³ ñëóõàòè ð³êè áóðõëèâó ïîâ³äü
òà þíî¿ äóø³ ñâ ñïîâ³äü.
²ç çàìêó ñõîäèâ ñòàðîâèííèé ÷àð,
³ ñêðåãîò³ëè çàñóâè ó áðàì³,
³ áà÷èëî çàìð³ÿíå ä³â÷à
â óÿâ³ äàâíþ ìåòóøíþ ³ ãàì³ð,
³ âîñêðåñàëè ëèöàð ³ â³â÷àð,
ùî òóò æèëè êîëèñü ïåðåä â³êàìè —
ñòàð³ çàëüöáóðçüê³ ïðàä³äè é ä³äè,
ùî çàëèøèëè ùå æèâ³ ñë³äè.
Ñòàðîâèíó òóò ñòåðåæå â ïàëàò³
ºïèñêîïñüêèõ ïîðòðåò³â äîâãèé ðÿä;
êàì³íí³ êóë³ ³ âàæê³ ãàðìàòè
ùå â³ä ïîâñòàíü ñåëÿíñüêèõ ç áàøò çîðÿòü;
ñòî¿òü, ìîâ â³ðíèé ñâ³äîê, äîìèê êàòà,
à â çàìêó — çá³ð òâåðäèõ éîãî çíàðÿäü …
Êîëè ³äåø âóçüêèìè âóëè÷êàìè,
³ñòîð³ºþ äèøå êîæíèé êàì³íü.
Çà ìð³ºþ íåçðèìîþ óñë³ä
ïðîéäó, áóëî, óñå ñåðåäíüîâ³÷÷ÿ,
³, ïîïðè Äîì, äå ªäåðìàí³â ñë³ä —
çàêîí æèòòÿ, íå âèäèâî ñöåí³÷íå! —
³äó ó âóëèö³ âóçüê³ì ðóñë³,
äå çóïèíèëàñü íåïîì³òíî â³÷í³ñòü:
ñåðåä ìóçåéíèõ òóò æèâå çàäóõ
ìóçèêè-´åí³ÿ áåçñìåðòíèé äóõ.
Ïðàäàâí³é ãîðîä ìóçèêîþ ïîâåí,
ÿê ôîðòåï³àíî. Äîòîðêîì ìèñòöÿ,
öÿ ìóçèêà áîæåñòâåííî¿ ìîâè
âåäå äî ùàñòÿ ñòóæåí³ ñåðöÿ.
×è º ïðîðîê, ùî âì³â áè, ÿê Áåòãîâåí,
ï³äíîñèòè ëþäèíó äî Òâîðöÿ?
Ïðè âóëè÷ö³, äå íå ïðîéäå é êàðîöà,
âðîäèâñÿ Âîëüô´àí´ Àìàäåóñ Ìîöàðò.
***
ßê ø³ñòü ãîäèí ïðîäçâîíÿòü äçè´àð³,
êîëè âå÷³ðí³ ñòèõíóòü ¥ëüîêåíøï³ëå,
ÿ íà Ìîíàø³é æäó òåáå ãîð³
ó òóæíüîìó, îñ³ííüîìó ïîõì³ëë³,
òàì, äå ðó¿íè é äåðåâà ñòàð³
âàðòóþòü ìð³é, ùî íàì ëèø çðîçóì³ë³:
öèì äåðåâàì, öèì äðóçÿì ì³é ïîêë³í:
òóò ñëóõàëè ç³òõàííÿ ïîêîë³íü.
Öâ³òå êîõàííÿ, ìîâ ÷åðâîí³ áóêè,
ãîðÿòü, ìîâ òóãà, êëåíè çîëîò³,
ñïàäຠâ áåçâ³ñòü ñåðöå â³ä ðîçëóêè,
ìîâ ëèñò, ùî â÷îðà ç â³òðîì ëîïîò³â —
áëèçüêà äî áîëþ öÿ ñîëîäêà ìóêà
ï’ÿíê³é â³ä äîæèäàííÿ ñàìîò³!
ß íàä óñå ëþáëþ çàëüöáóðçüêó îñ³íü,
ÿê â³òåð â ñåðöå òóãó ç ã³ð ïðèíîñèòü.
… Ñêîòèëîñü ñîíöå ³ç ñòð³ìêèõ óçá³÷,
âæå âå÷³ð ò³í³ íà ñòåæèíó êëîíèòü,
îñü-îñü ðîçñòåëèòü ÷îðíó ñêàòåðòü í³÷ …
— Òåáå æ âå÷³ðí³é ïðèñìåðê íå çàñëîíèòü:
òîá³ ïðå÷èñòèé ðàíîê ñÿº ç â³÷,
³ ñîíöå ùàñòÿ ó òâî¿é äîëîí³.
²äåø íàçóñòð³÷ ðàä³ñíèé, ñòðóíêèé,
íîâ³ æèòòÿ ðîçêðèòè ñòîð³íêè.
Ìàéáóòíüîãî âñòຠôàòà-ìîð´àíà
ïðèìàíëèâà, òàºìíà ³ ïðîñòà …
Òà ñêåïñèñ â÷èòü íå â³ðèòè îìàí³,
³ ñóìí³â äî ä³âî÷èõ ìð³é ïðèñòàâ:
âîñòàííº íà÷å, ùå ïàëê³ø, êîõàíèé,
ìî¿ ö³ëóºø î÷³ òà óñòà —
³ çíàþ ÿ, ÿê òè ìåíå ïðèãîðíåø,
ùî ìîëîäå êîõàííÿ — íåïîâòîðíå.
Äëÿ íàñ ñüîãîäí³øí³é ïðåêðàñíèé äåíü!
(Àõ, ÷îì íå ìîæíà çóïèíèòè ìèò³?)
Ùàñëèâå çàâòðà, ìîæå, ³ íå æäå —
â÷îðàøíº æ ñòàëî âæå äàëåêèì ì³òîì.
Êîõàé, øàë³é æå, ñåðöå ìîëîäå,
í³êîëè òàê íå áóäåø âæå ëþáèòè!
Íåñå íàñ çàõâàò ìîëîäèõ çóõâàëüñòâ,
ìîâ Øòðàâñîâèé ãîëîâîêðóæíèé âàëüñ.
***
Î, ì³ñòî ìóçèêè é ñòàðîâèíè,
î, ëþáå ì³ñòî þíîñò³ ì!
ß ïîïðîøó êîëèñü ùå: â³ä÷èíè
ñâî¿ ïðèâ³òí³, çàòèøí³ àëå¿!
Áî ÿ òóæó òîáîþ âîñåíè,
áî ÿ òóæó, ÿê ñîí ïîâ³êè ñêëå¿òü
³ ñïîãàäîì â äóø³ ðîçêâ³òíå çíîâ
ïðåêðàñíà þí³ñòü ³ ïàëêà ëþáîâ.
1954
|
|
