Ïðî÷èòàíèé :  84732
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÃÀÉÄÀÌÀÊÈ (Òðåò³ ï³âí³ )
Ùå äåíü Óêðàéíó êàòóâàëè
Ëÿõè ñêàæåí³; ùå îäèí,
Îäèí, îñòàíí³é, ñóìóâàëè
² Óêðà¿íà, ³ ×èãðèí.
² òîé ìèíóâ — äåíü Ìàêîâ³ÿ,
Âåëèêå ñâÿòî â Óêðà¿í³.
Ìèíóâ — ³ ëÿõ, ³ æèäîâèí
Ãîð³ëêè, êðîâ³ óïèâàëèñü,
Êëÿëè ñõèçìàòà, ðîçïèíàëè,
Êëÿëè, ùî í³÷îãî âæå âçÿòü.
À ãàéäàìàêè ìîâ÷êè æäàëè,
Ïîêè ïîãàíö³ ëÿæóòü ñïàòü.
Ëÿãëè, ³ â ãîëîâè íå êëàëè,
Ùî âæå ¿ì çàâòðà íå âñòàâàòü.
Ëÿõè çàñíóëè, à ³óäè
Ùå ë³÷àòü ãðîø³ óíî÷³,
Áåç ñâ³òëà ë³÷àòü áàðèø³,
Ùîá íå ïîáà÷èëè, áà÷, ëþäå.
² ò³ íà çîëîòî ëÿãëè
² ñíîì íå÷èñòèì çàäð³ìàëè.
Äð³ìàþòü… íàâ³êè áîäàé çàäð³ìàëè!
À òèì ÷àñîì ì³ñÿöü ïëèâå îãëÿäàòü
² íåáî, ³ çîð³, ³ çåìëþ, ³ ìîðå
Òà ãëÿíóòü íà ëþäå, ùî âîíè ìîòîðÿòü,
Ùîá áîãîâ³ âðàíö³ ïðî òå ðîçêàçàòü.
Ñâ³òèòü á³ëîëèöèé íà âñþ Óêðà¿íó,
Ñâ³òèòü… à ÷è áà÷èòü ìîþ ñèðîòèíó,
Îêñàíó ç ³ëüøàíè, ìîþ ñèðîòó?
Äå ¿¿ ìîðäóþòü, äå âîíà âîðêóº?
×è çíຠßðåìà? ÷è çíàº, ÷è ÷óº?
Ïîáà÷èìî ïîò³ì, à òåïåð íå òó,
Íå òó çàñï³âàþ, ³íøî¿ çàãðàþ;
Ëèõî — íå ä³â÷àòà — áóäå òàíöþâàòü.
Íåäîëþ ñï³âàþ êîçàöüêîãî êðàþ;
Ñëóõàéòå æ, ùîá ä³òÿì ïîò³ì ðîçêàçàòü,
Ùîá ³ ä³òè çíàëè, âíóêàì ðîçêàçàëè,
ßê êîçàêè øëÿõòó òÿæêî ïîêàðàëè
Çà òå, ùî íå âì³ëà â äîáð³ ïàíóâàòü.
Ãîìîí³ëà Óêðà¿íà,
Äîâãî ãîìîí³ëà,
Äîâãî, äîâãî êðîâ ñòåïàìè
Òåêëà-÷åðâîí³ëà.
Òåêëà, òåêëà òà é âèñîõëà.
Ñòåïè çåëåí³þòü;
ijäè ëåæàòü, à íàä íèìè
Ìîãèëè ñèí³þòü.
Òà ùî ç òîãî, ùî âèñîê³?
ͳõòî ¿õ íå çíàº,
ͳõòî ùèðî íå çàïëà÷å,
ͳõòî íå çãàäàº.
Ò³ëüêî â³òåð òèõåñåíüêî
Ïî⳺ íàä íèìè,
Ò³ëüêî ðîñè ðàíåñåíüêî
Ñëüîçàìè äð³áíèìè
¯õ óìèþòü. dzéäå ñîíöå,
Îñóøèòü, ïðèãð³º;
À óíóêè? ¿ì áàéäóæå,
Ïàíàì æèòî ñ³þòü.
Áàãàòî ¿õ, à õòî ñêàæå,
Äå ¥îíòè ìîãèëà,—
Ìó÷åíèêà ïðàâåäíîãî
Äå ïîõîðîíèëè?
Äå Çàë³çíÿê, äóøà ùèðà,
Äå îäïî÷èâàº?
Òÿæêî! âàæêî! Êàò ïàíóº,
À ¿õ íå çãàäàþòü.
Ãîìîí³ëà Óêðà¿íà,
Äîâãî ãîìîí³ëà,
Äîâãî, äîâãî êðîâ ñòåïàìè
Òåêëà-÷åðâîí³ëà.
² äåíü, ³ í³÷ ´âàëò, ãàðìàòè;
Çåìëÿ ñòîãíå, ãíåòüñÿ;
Ñóìíî, ñòðàøíî, à çãàäàºø —
Ñåðöå óñì³õíåòüñÿ.
̳ñÿöþ ì³é ÿñíèé! ç âèñîêîãî íåáà
Ñõîâàéñÿ çà ãîðó, áî ñâ³òó íå òðåáà;
Ñòðàøíî òîá³ áóäå, õî÷ òè é áà÷èâ Ðîñü,
² Àëüòó, ³ Ñåíó , ³ òàì ðîçëèëîñü,
Íå çíàòü çà ùî, êðîâ³ øèðîêåº ìîðå.
À òåïåð ùî áóäå! Ñõîâàéñÿ æ çà ãîðó;
Ñõîâàéñÿ, ì³é äðóæå, ùîá íå äîâåëîñü
Íà ñòàð³ñòü çàïëàêàòü…
Ñóìíî, ñóìíî ñåðåä íåáà
Ñÿº á³ëîëèöèé.
Ïîíàä Äí³ïðîì êîçàê ³äå,
Ìîæå, ç âå÷³ðíèö³.
²äå ñìóòíèé, íåâåñåëèé,
Ëåäâå íåñóòü íîãè.
Ìîæå, ä³â÷èíà íå ëþáèòü
Çà òå, ùî óáîãèé?
² ä³â÷èíà éîãî ëþáèòü,
Õî÷ ëàòà íà ëàò³.
×îðíîáðèâèé, à íå çãèíå,
Òî áóäå é áàãàòèé.
×îãî æ ñìóòíèé, íåâåñåëèé
²äå — ÷óòü íå ïëà÷å?
ßêóñü òÿæêó íåäîëåíüêó
³ùóº êîçà÷å,
×óº ñåðöå, òà íå ñêàæå,
ßêå ëèõî áóäå.
Ìèíå ëèõî… Êðóãîì éîãî
Ìîâ âèìåðëè ëþäå.
Àí³ ï³âíÿ, í³ ñîáàêè;
Ò³ëüêî ³ç-çà ãàþ
Äåñü äàëåêî ñ³ðîìàíö³
Âîâêè çàâèâàþòü
Áàéäóæå! ³äå ßðåìà,
Òà íå äî Îêñàíè,
Íå â ³ëüøàíó íà äîñâ³òêè,—
Äî ëÿõ³â ïîãàíèõ
Ó ×åðêàñè. À òàì òðåò³é
ϳâåíü çàñï³â຅
À òàì… à òàì… Éäå ßðåìà,
Íà Äí³ïð ïîãëÿäàº.
“Îé Äí³ïðå ì³é, Äí³ïðå, øèðîêèé òà äóæèé!
Áàãàòî òè, áàòüêó, ó ìîðå íîñèâ
Êîçàöüêî¿ êðîâ³; ùå ïîíåñåø, äðóæå!
×åðâîíèâ òè ñèíº, òà íå íàïî¿â;
À ñþ í³÷ óï'ºøñÿ. Ïåêåëüíåº ñâÿòî
Ïî âñ³é Óêðà¿í³ ñþ í³÷ çàðåâå;
Ïîòå÷å áàãàòî, áàãàòî, áàãàòî
Øëÿõåòñüêî¿ êðîâ³. Êîçàê îæèâå;
Îæèâóòü ãåòüìàíè â çîëîò³ì æóïàí³;
Ïðîêèíåòüñÿ äîëÿ; êîçàê çàñï³âà:
“ͳ æèäà, í³ ëÿõà”, à â ñòåïàõ Óêðàéíè —
Î áîæå ì³é ìèëèé — áëèñíå áóëàâà!”
Òàê äóìàâ, ³äó÷è â ëàòàí³é ñâèòèí³,
Ñåðäåãà ßðåìà ç ñâÿ÷åíèì â ðóêàõ.
À Äí³ïð ìîâ ï³äñëóõàâ: øèðîêèé òà ñèí³é,
ϳäíÿâ ãîðè-õâèë³; à â î÷åðåòàõ
Ðåâå, ñòîãíå, çàâèâàº,
Ëîçè íàãèíàº;
Ãð³ì ãîãî÷å, à áëèñêàâêà
Õìàðó ðîçäèðàº.
²äå ñîá³ íàø ßðåìà,
ͳ÷îãî íå áà÷èòü;
Îäíà äóìêà óñì³õíåòüñÿ,
À äðóãà çàïëà÷å.
“Òàì Îêñàíà, òàì âåñåëî
² â ñ³ð³é ñâèòèí³;
À òóò… à òóò… ùî ùå áóäå?
Ìîæå, ùå çàãèíó”.
À òèì ÷àñîì ³ç áàéðàêó
ϳâåíü — êóêóð³êó!
“À, ×åðêàñè!.. áîæå ìèëèé!
Íå âêîðîòè â³êó!”
|
|
