Ïðî÷èòàíèé :  233
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÐÎÇÄ²Ë 7
Áàãàòî ë³ò —
àæ äâàäöÿòü ï’ÿòü! —
Ïëîòèëè ìè ÿñàê,
² ï’ÿòèð³÷îê, ÿê ïðîêëÿòü,
Òâîðèëè “÷óäåñà”.
² êîæåí ñâ³é ã³ðêèé ï’ÿòàê
Íà “ÏÎÇÈÊÈ” íåñëè, —
Òîáòî ïëîòèëè çíîâ ÿ ñ à ê
Âïåðåä íà äâàäöÿòü ë³ò, —
Äëÿ òîãî, ùîá áóëè ó íàñ
² òàíêè, é ë³òàêè,
Ùîáè ìîãóòí³ìè áóëè,
Ìîâëÿâ,
ðîá³òíèêè.
Ùîáè, ìîâëÿâ, îòà “ñâèíÿ”
Íå ë³çëà â “îãîðîä”,
Íåäî¿äàëè ìè ùîäíÿ,
Íå áðàëè ñàëà é â ðîò,
Âñå âèðîáëÿëè ë³òàêè
² øêîëèëè ïîëêè…
Ùîáè æ ìîãóòí³ìè, ìîâëÿâ,
Áóëè ðîá³òíèêè.
² íàâ³òü òå òåðï³ëè ìè
ßê òà “ñâèíÿ”… Îé, ñòîï!
ßê ïîêóìàëèñÿ “ñàì³”
Íàø “òàòî”
é гááåíòðîï,
×è òîé Àäîëüô… Ìè é öå çíåñëè,
Ïëîòèëè ñâ³é ÿñàê,
² íà îçáðîºííÿ òÿãëè
Îñòàíí³é ñâ³é ï’ÿòàê:
Âñå âèðîáëÿëè ë³òàêè æ
² øêîëèëè ïîëêè æ,
Ùîáè ìîãóòí³ìè áóëè æ,
Ìîâëÿâ, ðîá³òíèêè æ!
Òà êîëè ðàïòîì “Êóì” çàãðàâ
Íà ³íøèé ãðàìîôîí,
Òî —
áîðîíèòè гäíèé Êðàé
ëèøèâñÿ
ñ à ì
À í ò î í.
Êîëè òîé òàò³â “Êóì” óðàç
Ñìàëüíóâ íà ³íøèé òîí,
Òî çàõèùàòè çåìëþ é íàñ
Ëèøèâñÿ
ñ à ì
À í ò î í.
Óñå ïîì÷àëî çà Óðàë.
Ëèøèâñÿ
â³í ëèø
íà àâðàë.
Îòîé Àíòîí, ùî éîãî õòîñü
Íåäîäàâèâ â òþðì³,
Îòîé Àíòîí íàø, ùî ÿêîñü
Íå âìåð íà Êîëèì³.
Ïðèâ³ò,
ïðèâ³ò,
ïðèâ³ò, óñÿê
Çåìëÿ÷å ì³é, ïðèâ³ò!
Äàðìà æ
ïëîòèâ æå æ
òè
ÿ ñ à ê
Àæ äâàäöÿòü ç ãàêîì ë³ò!
²
Õàé âèáà÷ຠíàø “îòåöü”
Çà òå, ùî çàðîáèâ:
Âëàäè òþðåìíèé íàø æèòåöü
ͳ òð³øêè íå ëþáèâ.
Íó, íå ëþáèâ, õî÷ òè çàð³æ
ͳ “òàòà”, í³ ñèíê³â —
Àí³ êðåìë³âñüêî¿ Çîð³,
ͳ âñ³õ áîëüøåâèê³â.
² íàâ³òü äóìàâ ³íêîëè
ßê áóâ ùå ³ ìàëèé:
“Êîëè æ âè ùåçíåòå! Êîëè?!
Òà ãð³ì æå æ âàñ ïîáèé!!”
Àëå ÿê ãðèìíóëà â³éíà,
Ïå÷àëü âçÿëà éîãî,
Áóëà áî ð³äíà ñòîðîíà
Äîðîæ÷à óñüîãî.
ßê “âèçâîëèòåëü”, “òàò³â” êóì
Ç âèçâîëåííÿì ïîïåð,
Óçÿâ Àíòîíà æàëü ³ ñóì, —
Íó ùî æ ðîáèòü òåïåð!
ßêùî íåìà æàëþ â ñâî¿õ, —
 ÷óæèõ æå é ïîãîò³â!
² âèçâîëèòåëÿ öüîãî
Àíòîí íå çàõîò³â.
ßê â³ä ñâî¿õ ÷îðòìà äîáðà,
×óæèé íå ïðèíåñå!..
Ùîá çàõèñòèòè ð³äíèé êðàé,
Á³äà â³ääàâ óñå.
²²
Îé, äîæèëèñÿ æ, áðàòöÿ, ìè
Äî äèâíî¿ ïîðè!
Òàêî¿ äèâíî¿ ïîðè,
Ùî
³ íå ãîâîðè!
Áàãàòî ë³ò — àæ äâàäöÿòü ï’ÿòü! —
Ïëàòèëè ìè ÿñàê,
À ÿê ïðèéøëîñü îáîðîíÿòü —
Çðîáèëèñü “÷óäåñà”:
Íå á’þòü ãàðìàòè. É ë³òàêè
Óãîðó íå ëåòÿòü.
² íå âïåðåä ïîë³òðóêè —
×îìóñü íàçàä á³æàòü.
Íå ë³çóòü òàíêè âçàãàë³
ͳ âõîä, àí³ íàçàä…
Çà ùî æ àæ äâàäöÿòü ç ãàêîì ë³ò
Ïëîòèëè ìè ÿñàê!?
²²²
Îé, íå ë³òàþòü ë³òàêè
É ãàðìàòè íå ñòð³ëÿþòü!
² íàâ³òü âæå ïîë³òðóêè
“Ãàëîø” íå “çàëèâàþòü”:
² ïîë³òðóê,
³ ãåíåðàë —
Âñå ì÷èòü, ìîâ âèõîð, çà Óðàë.
Òðóáèëè ç ãàêîì äâàäöÿòü ë³ò
ßê ãíàòè òó “ñâèíþ” çà ïë³ò,
ßê òðåáà áèòè, áà÷, ¿¿
Íà ñâèíñüê³é òåðèòîð³¿.
À ÿê ïðèéøëà íà òå ïîðà, —
Âñå ì÷èòü, ìîâ âèõîð, çà Óðàë.
Çãóáèëè (îò ³ñòîð³ÿ!)
Äå òàÿ “òåðèòîð³ÿ”.
Îé, íå ë³òàþòü ë³òàêè
É ãàðìàòè íå ñòð³ëÿþòü,
² íàâ³òü âæå ïîë³òðóêè
“Ãàëîø” íå “çàëèâàþòü”.
Óñå ëèøèëè íà-óðà
Ãåðî¿ é ¿õí³é “òàòî”, —
Ñèíêè ïîá³ãëè íà Óðàë,
À “òàòî” —
íà Ñàðàòîâ.
² ãíàëè âñë³ä ñâèíåé ³ êîç.
Ëèøàëè ñïàëåíèé êîëõîç.
Ëîøàò, òåëÿòîê ³ ÿãíÿò,
² íàâ³òü,
íàâ³òü ãóñåíÿò
ϳøå÷êè ïåðëè çà Óðàë…
Óðà, óðà, óðà, óðà!
Íåõàé æèâå âåëèêèé ìóæ,
Íàø “òàòî” ³ “ó÷èòåëü”!
Íåõàé ³ “êóì” æèâå ê òîìó æ —
Åâðîïè “âèçâîëèòåëü”!
Îäèí á³æèòü,
äðóãèé ëåòèòü.
À ìåæè íèõ — íàðîä òðåìòèòü.
Íå çàõèùà éîãî í³õòî.
Õ³áà á Àíòîí…
Òà ùî æ Àíòîí!:
IV
ßê çíàºì ìè (³ çíຠñâ³ò!),
Òàê ñòàëîñÿ òîä³,
Ùî äàâ “îòåöü” ï’ÿòíàäöÿòü ë³ò
Ç “ïðèêîëêîþ” Á³ä³.
² ùî íà çëî “îòöþ” òîìó
Àíòîí ïîêèíóâ Êîëèìó…
Òàê îñü, âòåêòè Àíòîí óò³ê,
Àëå éîìó íà çëî
Ò³¿ “ïðèêîëêè” íà õðåáò³
ͳùî íå óçÿëî!
Áî â³ä÷åïèòè äàð “îòöÿ” —
Ó ö³ì êðàþ íåìà ìèòöÿ.
² âñÿ óòå÷à — ëèø ìàíà.
Î, áëàãîäàòíà ñòîðîíà!
Ëèøèâ “ôàëàíãó” çîëîòó,
Àëå êóäè á íå á³ã —
³í ÷îðòîâó “ïðèêîëêó” òó
Çãóáèòü í³äå íå ì³ã.
“Ïðèêîëêà” òà — â ïðîñòèõ ñëîâàõ
Öå
“ï î ð à æ å í è å â ï ð à â à õ”.
 ïðàâàõ óñ³õ îòèõ… òàêèõ…
Íó, ñëîâîì, ó ïðàâàõ ë þ ä ñ ü ê è õ.
 ÷èñë³ òèõ “ïîðàæîííèõ” ïðàâ
Áóëî (î, áðàòå, çíàé!)
² ï ð à â î:
ç ç á ð î º þ â ð ó ê à õ
Ñ â ³ é á î ð î í è ò è ê ð à é.
Áî öå áóëà â å ë è ê à ÷ å ñ ò ü,
ßêó ëèø ìàëè ò³,
Ùî íå áóëè íà Êîëèì³
Àí³ íà Âîðêóò³.
Öå ïðèâ³ëåé, áà÷, òèõ êëåïàë,
Ùî óò³êàëè çà Óðàë.
Òàê ùî é óìåðòè çà ñâ³é Êðàé
Íå ñì³â Á³äà Àíòîí,
Áî “Êîíñòèòóö³¿” óêðàé
Ïîðóøèâ áè çàêîí.
Î, ñëàâà ¿ì! Î, ñëàâà ¿ì,
Îòèì óñ³ì âîæäÿì ìî¿ì
Ùî íà Ñàðàòîâ óòåêëè
² êèíóëè “õîëîïà”,
² ³íøèì ïðàâà íå äàëè
Òðèìàòè гááåíòðîïà.
V
Àëå Àíòîí ïðî òå çàáóâ,
Á’þ÷èñÿ íà Ñóë³,
² “Êîíñòèòóö³þ” óñþ
Ïîðóøèâ âçàãàë³:
Çàáóâ “ïîðàçîê” ñâî¿õ ð³é,
 ãàðÿ÷îìó áîþ
Ðîçâ³ÿâ ïî çåìë³ ñèð³é
“Ïðèêîëêó” â³í ñâîþ,
Óçÿâ â³í çáðîþ âñ³ì íà çëî…
Áî “êàðíà÷à”, áà÷, íå áóëî!
É “íàãëÿäà÷à” â³òðè çìåëè!
² “ñòóêà÷à” ÷îðòè âçÿëè!
² “ÂÎÕÐè” êàíóëè â ïîò³ê!
² “òàòî”
íà Ñàìàðó âò³ê! —
Óçÿâ â³í çáðîþ âñ³ì íà çëî
² áèâñÿ çà ³ò÷èçíó,
² çà ÿãíÿò,
³ çà ñåëî,
Çà çåìëþ
é ùî íà í³é áóëî, —
Çà âñå, êð³ì êîìóí³çìó!
Ãåé, áèâñü Àíòîí, áðàòè ìî¿,
 “íàðîäí³ì îïîë÷åí³¿”!
 îò³ì,
ùî âñòàëî íà àâðàë,
Çàì³ñòü âò³êàöòâà çà Óðàë.
 îò³ì, ùî ïåðøå ùèðî òàê
Ïëîòèëî “òàòîâ³” ÿ ñ à ê,
Òåïåð æå âïàëî â ïåðåëÿê,
Ùî áóäå äåðòè é “êóì” îòàê.
² îò ïîðóøèâ íàø Àíòîí
Âåñü “Êîäåêñ” âçàãàë³ —
Çà ð³äíèé êðàé, çà âëàñíèé ñîí
³í áèâñÿ íà Ñóë³.
À ç íèì òàêàÿ æ ãîëü ñàìà,
Ùî ¿é — ³ âèõîäó íåìà.
Àëå ùî çìîæóòü ö³ “õîõëè”,
Êîëè
³ òàíêè óòåêëè!
Íó, ùî á “ëèøåíö³” ö³ çìîãëè,
Êîëè ³ ìàðøàëè âòåêëè!
Íó, ùî á áåçóìö³â ãîðñòü çìîãëà,
Êîëè âñÿ òåõí³êà âòåêëà!
ßê ïîâò³êàëè íàâïðîñòåöü
² ìàðøàëè,
³ ñàì “îòåöü”!
VI
² âñå æ â âîðîæîìó ê³òë³
Áîðîâñÿ íàø Á³äà
Çà ùàñòÿ ð³äíî¿ çåìë³,
Çà òèõèé Ðîìîäàí,
Çà ìàòåð³â ³ çà ä³òåé,
Çà ä³ä³âñüê³ ïîëÿ,
Çà âñå, ùî çðàäèëà îòàê
Òà ´âàðä³ÿ ç Êðåìëÿ.
Çà âñ³õ â³ääàíèõ íà çàãèí,
Íà õðåñò ãàíüáè é õóëè,
Íàä Ñåéìîì ëþòî áèâñÿ â³í
É íàä âîäàìè Ñóëè.
Áèâñü äî îñòàííüîãî Àíòîí…
Ïîêè é ïîòðàïèâ ó ïîëîí.
Îñàííà ¿ì! Îñàííà ¿ì,
Îòèì óñ³ì “âîæäÿì” ìî¿ì!
Ùî äåðëè ñò³ëüêè ë³ò ÿ ñ à ê,
Òåïåð æå çðàäèëè îòàê!
Îñàííà ¿ì
âíî÷³ ³ âäåíü!..
Åõ, æàëêî, æàëêî, áðàò,
Ùî íå ñï³âàâ ïðî öå ï³ñåíü
² æîäåí ëàâðåàò!
VII
Íå æàëü ìåí³ çà òîé ÿñàê,
Íå ñòðàøíî ³ õóëè, —
ßê æàëü ìåí³, ùî îñü îòàê
̳ëüéîíè ïîëÿãëè!
Ñêàçàòè á, çæåðòî òüìó òàêó
ͳ çà ïîíþøêó òàáàêó.
Íå æàëü ìåí³ é çà Êîëèìó,
Àí³ çà Ìàãàäàí,
Äå ìèëè çîëîòà ìè òüìó,
Íå æàëü ³ çà ʳìêàí,
Íå æàëü ìåí³ é çà êàí÷óêè
ªæîâñüêî¿ õóëè, —
ß ê æ à ë ü ì å í ³, ù î ë ³ ò à ê è
Ë ³ ò à ò è í å ì î ã ë è !
Íå æàëü ìåí³, ùî é â ìåðçëèí³
Íàñ êëàëè çàì³ñòü øïàë, —
ß ê æ à ë ü ì å í ³, ù î ò à í ê è õ â à ë å í ³
Ò ³ ê à ë è ç à Ó ð à ë !
Íå æàëü ÿãíÿò, ñêàæó âàì ÿ,
Îòèõ, ùî âëàñòü âçÿëà, —
ß ê æ à ë ü, ù î à ð ò è ë å ð ³ ÿ
Ñ ò ð ³ ë ÿ ò è í å ì î ã ë à !
Íå æàëü, íå æàëü, çáàãí³òü ñàì³,
ͳ÷îãî òàê íå æàëü, —
ß ê æ à ë ü, ù î ì à ð í î ò ó ò ñ ë ³ ç ü ì è
Ï î ë è ò î ê î æ í ó ö à ë ü.
VIII
Ïîòðàïèâ íàø Àíòîí â ïîëîí
Ç ì³ëüéîíàìè ðàçîì…
Õâàëà æ òîá³, õâàëà æ òîá³,
Âåëèêèé Ñîâíàðêîì! —
Ùî íå ïîòðàïèâ ç íèìè é òè,
Ùî çì³ã äî ôðîíòó íå ³òè,
Ùî êèíóâñÿ íå íà àâðàë,
À êèíóâñÿ ãåòü çà Óðàë,
Ùî ïåðø ç íàðîäó âèæàâ ñ³ê
Òà é ç ãåíåðàëàìè óò³ê!
É íå ïðîñòî âò³ê îò çà Óðàë,
À é ñóõàð³ â ëþäåé çàáðàâ!
Àëå — íàñàìïåðåä òîá³,
Âîäèòåëþ, õâàëà!
² ëàâðåàò³â òèõ þðá³
Çà ï³ñíþ ïðî “Îðëà”!
Õâàëà òîá³ çà êàí÷óêè
² çà ìîðÿ õóëè,
Õâàëà òîá³, ùî é ë³òàêè
˳òàòè íå ìîãëè!
Õâàëà, ùî ´âàðä³ÿ òâîÿ
Ãåòü ç Óðàë âòåêëà!
Õâàëà, ùî é àðòèëåð³ÿ
Ñòð³ëÿòè íå ìîãëà!
Õâàëà, ùî òè ç íàñ âèæàâ ñ³ê
Òà é ç ãåíåðàëàìè óò³ê,
² äàë³ ñëóõàºø ï³ñí³!..
À ìè
ëèøèëèñü
â ïîëîí³.
²Õ
Ïîòðàïèâ íàø Àíòîí â ïîëîí
Äî “êóìà” Ð³ááåíòðîïà
² ìàëè â³øàòè éîãî,
ßê “âîðîãà Åâðîïè”.
Çà òå, ùî â³í çàêîí òèõ çãðàé
Ïîðóøèâ âçàãàë³:
Çà òå, ùî â³í çà гäíèé Êðàé
Òàê áèâñÿ íà Ñóë³.
Çà òå… çà òå… Íó, ñëîâîì, áðàò,
ßêðàç çà òå æ çà ñàìå,
Çà ùî ³ ñòàë³íñüêèé àðãàò
 ëèöå áèâ îðäåíàìè:
Çà òå, ùî â³í, Àíòîí öåé, îò
Òàêèé çàòÿòèé ïàòð³îò!
Çà òå, ùî íå ëþáèâ êðåìëÿí,
À âñå ëþáèâ ñâ³é Ðîìîäàí,
Ùî æîäí³é âëàä³ íå áóâ ðàä,
Ùî íå ëþáèâ â³í âëàäè Ðàä,
ͳ òèõ ïàí³â, í³ òèõ ïàíÿò,
Ëèøå ëþáèâ ïðîñòèõ ÿãíÿò,
Òà ùå âîëîøîê ñèí³é öâ³ò,
Òà ùå Øåâ÷åíê³â çàïîâ³ò.
Íó, ñëîâîì, — ëþòà êàðà öÿ
(Îñü ëàâðåàòó á äóìà!!) —
Çà òå, ùî íå ëþáèâ “îòöÿ”,
Òà íå õîò³â ³ “êóìà”.
Áî ó “îòöÿ”
ëþáîâ îöÿ, —
Öå “çðàäà êîìóí³çìó”.
À â “êóìà” æ öÿ
ëþáîâ ñòð³ëüöÿ —
Öå “ñìåðòü ñîö³ÿë³çìó”,
×è ïàê â “îòöÿ”
ëþáîâ îöÿ —
Çíàê “âîðîãà íàðîäó”,
À â “êóìà” æ öÿ
ëþáîâ ñòð³ëüöÿ —
Çíàê “âîðîãà ç ïðèðîäè”.
Áî òîé “îòåöü” êàðàâ ³ì’ÿì
Êîìóíè ñâ³òîâî¿,
À “êóì” ñêëàäàâ óñ³õ äî ÿì,
äî ÿì,
äî ÿì,
äî ÿì ³ì’ÿì
“Åâðîïè, áà÷ íîâî¿”!
“Îòåöü” â ìîñêîâñüêîìó Êðåìë³
Øìàãàâ ñâîãî “õîëîïà”.
À âèçâîëèëà — äëÿ ïåòë³
Éîãî
“Íîâà Åâðîïà”.
² ïðèðåêëà éîãî íà ñêîí.
² ìàâ âèñ³òè íàø Àíòîí.
² ìàâ ïîâ³ñèòè Á³äó
Òîé ñàìèé,
àõ,
òîé ñàìèé “äóõ”, —
Îòîé,
òåæ ìàéæå ëàâðåàò,
Îòîé, ùî âñ³ì ñëóæèòè ðàä,
Íó, òîé
äîíîùèê ³ ìèëüùèê —
Âñ³õ “âèçâîëèòåë³â” äåíùèê,
Îòîé
îäâ³÷íèé ðåíåãàò,
Ùî ¿õ ó íàñ íå ìàëî, áðàò,
Ùî ëþáëÿòü ¿õ çà ðîçòîðîï
² êîæåí “òàòî”,
é гááåíòðîï.
Õ
 ªæîâà, áà÷, îöåé õàëäåé
Ñòåð³ã ìîãî âà´îíó,
À òóòà â³øàâ â³í ëþäåé
Çà ïëÿøêó ñàìîãîíó,
Ïîøòó÷íî öåáòî. “Æèñòü-ëàõâà!”
Çà ë³òðó â³øàâ ö³ëèõ äâà!
Öåé “â³ðíîï³ääàíèé õàõîë”
Óñêð³çü âñòèãàâ çðàçêîâî,
×óæèì æèòòÿì, íåìîâ â ôóòáîë,
³í áàâèâñÿ ôàõîâî, —
Öåé â³ðíîï³ääàíèé “õàëäåé”,
Îöåé õîëóé,
îöåé ëàêåé,
Òëÿ ëèõîë³òü,
äèòèíà ìðÿê, —
Öåé ç ëàñêè Áîæî¿ ÷èðÿê.
 “îòöÿ” â³í “ñòðî¿â êîìóí³çì”,
Òåïåð îò гááåíòðîïó
Ç ïåòëåþ â³í çà ñï³ðò ïîë³ç
Òâîðèòü “Íîâó Åâðîïó”.
ϳâë³òðà — é çâèñëà ãîëîâà!
Çà ë³òðó — â³øàâ ö³ëèõ äâà…
Äâà áðàòè. Äâà òîâàðèø³!
Äâà äðóç³!.. Ñëîâîì — äâ³ äóø³.
Îòàê ïîøòó÷íî — ðððàç! — ³ çâèñ.
² â³øàâ äàëüøîãî íà á³ñ.
² ìàâ âèñ³òè é íàø Àíòîí.
Òà…
äåñü ìî' âèéøîâ ñàìîãîí,
×è âèéøîâ ìîòóçê³â çàïàñ,
×è íå íàñòàâ Àíòîí³â ÷àñ,
×è íå áóëî ÿêðàç ïåòë³, —
À ò³ëüêè íàø Àíòîí âö³ë³â.
×è ìàòåðèíñüêèé õðåñò íå çòë³â…
À ò³ëüêè íàø Àíòîí âö³ë³â.
Õòîñü ïåðåäóìàâ äåñü âãîð³,
Âåëèêèé à ÷è ìåíøèé,
Ùî äåñü ïîòð³áí³ â ö³é ïîð³
Åâðîï³ “óíòåðìåíø³”,
Îò³, ùî âçíàëè — (ãîõ! óðà!) —
Êîíöòàáîðè é êîëõîçè,
Îò³, ùî âãíîþâàëè á Ðàéõ,
Ùî äëÿ “Ìàéí Êàìïôó” ôþðåðà
Ëèëè á ³ ï³ò ³ ñëüîçè,
Îò³, ùî â ³ ê ñâ³é ãíóòü ãîðáè, —
Ïîòð³áí³
ñ ò à ë ³ í ñ ü ê ³ ðàáè!
² çàãóáèâñü êîëîíàì ë³ê, —
ϳøëè åòàïè â äðóãèé á³ê.
Õ²
Î, äí³ ÷àäí³,
î, äí³ ñòðàøí³,
Î, äí³ æàñê³ ³ íîâ³!
Õëèñíóâ Á³äà
íîâèõ ñòðàæäàíü
Âæå íà íîâ³é îñíîâ³.
Ëèø ùî çà çíàê!
Íó ùî çà çíàê!
Íåìà çîâñ³ì ð³æíèö³
ßê òèñíå öåé “ï à â ó ê”, à ÿê
“ªæîâñüê³ ðóêàâèö³”.
Íåìà ð³æíèö³ ì³æ ö³þ
“Åâðîïîþ íîâîþ”
² ì³æ êîìóí³ñòè÷íîþ
Ñòàðîþ Êîëèìîþ!
Îé, ùî æ çà çíàê,
çà äèâî ùî æ!
Âåñü ñâ³ò íåíà÷å â ñêàç³! —
 “Íîâ³é Åâðîï³” ö³é òàêîæ
Ïîðÿäêè, ÿê â ÁÀÌËÀç³:
Ò³ ñàì³ êîëüáè é êàí÷óêè,
Äðîòè,
áàãíåòè,
ï’ÿñòóêè,
³ä÷àé,
áåçïðàâ’ÿ,
á³ëü óòðàò
² ãîëîä,
ãîëîä,
ãîëîä, áðàò!
² ñìåðòü — ÿê ìàòè ð³äíà òà.
É ìîãèëè áðàòñüê³ áåç õðåñòà.
Àëå… Î, ñåðöå, äèâíå òè
 æóðá³ çà ð³äíèì Êðàºì! —
Íå îäíîìó â Åâðîï³ ò³é
ÁÀÌËÀà çäàâàâñÿ ðàºì…
Çàâæäè áî òàê ñåðöÿ çîðÿòü,
Êîëè íå õî÷åòüñÿ âìèðàòü,
Êîëè áàæàííÿ â íèõ îäí³:
Óìåðòè â ð³äí³é ñòîðîí³.
Áî æ ëåãø³ òàì çåìë³ ïëàñòè…
Î, ëþäñüêå ñåðöå! Äèâíå òè.
Õ²²
Ñï³çíàâ Àíòîí ³ öåé ðåæèì,
Äå âñå äðîòè ñàì³.
Êîíàâ ï³ä ÷îáîòîì ³ öèì,
Âì³ðàâ ³ â ö³ì ÿðì³.
Íå æàëü áóëî, ùî òàê âì³ðàâ,
Íå æàëü, ùî òàê êîíàâ,
ßê æàëü —
ùî Ñ ò à ë ³ í ï î ÷ è í à â,
À Ã ³ ò ë å ð ä î ê à í à â.
Àëå —
õî÷ ÿê òÿæêèé ïîëîí, —
Íå õî÷å âìåðòè íàø Àíòîí.
Õ²²²
Íå õî÷å âìåðòè íàø Àíòîí,
Ñì³øíà ç íüîãî ëþäèíà, —
Éîìó âñå ñíèòüñÿ äèâíèé ñîí —
Äàëåêà Óêðà¿íà.
 ïëà÷³ ³ ñòîãîí³ ëþäåé,
Ó âèð³ áåçë³÷è ñìåðòåé,
Ñåðåä ïðîêëÿòü,
ñåðåä ðèäàíü —
Âñòຠòîé á³äíèé Ðîìîäàí…
ͳ, äèâíå ñåðöå ó Á³äè!
×óäíà ç íüîãî ëþäèíà! —
Âñå ñíèòüñÿ ä³ì
³ ð³äíèé äèì —
Âñå ñíèòüñÿ Óêðà¿íà.
Î, òè, “Åâðîïî ïðåíîâà”!
Ñòðàøíà æ òè é ãð³çíîòîííà!
Òà ñèëè â òåáå, áðàò, íåìà,
Ù î á ï î á ³ ä è ò ü À í ò î í à !
³í ó “Íîâ³é
Åâðîï³” ò³é
Íå õî÷å çàãèáàòè…
Áëàãîñëîâèëà òàê éîãî,
âì³ðàâøè, ð³äíà Ìàòè.
Á ³ æ è ò ü â ³ í
³ ïî ö³é çåìë³
²ç òèì áëàãîñëîâåííÿì…
Óò³ê
³ ì÷èòü, ìîâ íà êðèë³,
Ùîá — àáî âìåðòè äåñü â ïåòë³,
Àáî — çíîâ áèòèñü íà Ñóë³,
Ïèøàþ÷èñü ç ³ìåííÿ, —
Ïðîòè ÷óæèõ âîðîæèõ çãðàé,
Çà ñ â ³ é íàð³ä,
Çà ñ â ³ é ³ ê ð à é.
XIV
Óò³ê Àíòîí,
óò³ê,
óò³ê
Â³ä “êóìà” Ð³ááåíòðîïà!
Ëîâè òåïåð õî÷ ö³ëèé â³ê!
Ïðîùàé,
“Íîâà Åâðîïà”!
Ïîì÷àâ Àíòîí íà ñõ³ä,
Íà ñõ³ä! —
²ç âëàñíèì ñåðöåì íàâçàâ³ä.
Ëåò³â êð³çü ëþòó ÷óæèíó,
Ìèíàþ÷è çàñòàâè,
Ëåò³â êð³çü ãîëîä ³ â³éíó,
Êð³çü æàõ,
êð³çü çíåíàâèñòü ñòðàøíó…
Ëåò³â íå ðàäè ñëàâè,
Ëåò³â íå ðàäè îðäåí³â
² íå äëÿ ëàâð³â â³í ëåò³â,
À ùîá óìåðòè çà ñâ³é êðàé,
Á’þ÷èñü
ïðîòè âîðîæèõ çãðàé.
Öâ³ëà íàä³ÿ çîëîòà
² ãð³ëà ñåðöå äóìà,
Ùî ìîæå æ “òàì” òåïåð íå òàê,
ßê ïåðø,
÷è ÿê ó “êóìà”,
Ùî ìîæå æ òàì çì³íèëîñü âñå
Ó ò³ì õèìåðí³ì åÑåÑåÐ!
Ùî ìîæå æ õî÷ â³éíà îöÿ
Íàâ÷èëà ðîçóìó “îòöÿ”! —
Ùî ìîæå æ,
ìîæå æ,
ìîæå æ ò à ì
Òåïåð ëþäÿì —
ÿ ê á ð à ò à ì …
² ì÷àâ íà ñõ³ä,
ëåò³â íà ñõ³ä
²ç âëàñíèì ñåðöåì íàâçàâ³ä.
Çáèâàâ ³ íîãè îá ïëîòè,
Çðèâàâ ³ øê³ðó îá äðîòè
Òà îá ïåíüêè,
òà îá òåðíè,
Òà îá ïðîêëÿòòÿ ÷óæèíè.
Ëåò³â íà ñõ³ä,
² ï î â ç íà ñõ³ä, —
Òóäè —
äå áðàòòÿ, äå íàð³ä.
Ñâîþ çëîáó Àíòîí ñêîñòèâ —
² çà ñòàðå
â³í âñå ïðîñòèâ,
Áî ìîæå æ,
ìîæå æ,
ìîæå æ ò à ì
Òåïåð ëþäÿì —
ÿ ê á ð à ò à ì …
² ì÷àâ íà ñõ³ä,
ëåò³â íà ñõ³ä
²ç âëàñíèì ñåðöåì íàâçàâ³ä.
² ïðèëåò³â…
Ïðîùàé, Á³äà!
Àæ îòåïåð ñòðÿñëàñü á³äà.
XV
Óñå òàê ñòàëîñü, ÿê ³ ïåðø:
Ó ç ÿ â
Á ³ ä ó
ó ê ³ ã ò ³
Ñ Ì Å Ð Ø.
XVI
Óçÿâ òåïåð Àíòîíà ÑÌÅÐØ,
Çà òå æ ñàì³ñ³íüêå, ùî é ïåðø, —
Ïðèð³ê íà ñìåðòü.
Òà ïîêè âá’º…
Î, ñåðöå á³äíåº ìîº!
XVII
Ïîêè óá’º ³
ñêèíå â òüìó,
³í äóøó ðîç³ï’ÿâ éîìó.
Îãàíüáèâ,
çàïëþâàâ
äî äíà, —
Çàòàâðóâàâ, ÿê “øïèãóíà”,
ßê “çðàäíèêà”,
“ôàøèñòà” ÷è…
Î, ñåðöå á³äíåº! Ìîâ÷è!
Öå âñå çà òå, ùî áèâñü Àíòîí
Çà êðàé ñâ³é íà Ñóë³!
Áî æ “Êîíñòèòóö³¿” çàêîí
Ïîðóøèâ âçàãàë³…
Ùî çáðîéíî âîðîãà â³í áèâ
² — ãåòü “ïðèêîëêó” çàãóáèâ.
Çà òå ùî â³í íå ç ë³òàêîì,
À âñòàâ íà “êóìà” ç ï’ÿñòóêîì,
Êîëè âòåêëè ïîë³òðóêè
² íå ë³òàëè ë³òàêè,
Êîëè ãàðìàòè íå ðåâëè
² ãåíåðàëè ãåòü âòåêëè,
² òàíêè á³ãëè çà Óðàë…
ßê ñàì ëèøèâñü â³í íà àâðàë.
² çäèâóâàâñü Àíòîí áåç ìåæ:
Ò à ä å æ î ò à í à ä ³ ÿ ?!
Ä å æ ?!
ͳÿêèõ çì³í òóò íå çàéøëî!
Âñå òàê,
ÿê ³ çàâæäè áóëî!
Ùîá çíîâ Á³äó ïðèáðàòü äî ðóê,
Ïðèá³ã ç Óðàëó ï î ë ³ ò ð ó ê.
XVIII
² çàòóæèâ Àíòîí íå òàê,
Ùî äåñïîò íåñóäèìèé!
Ãåé çàòóæèâ â³í, ÿê âîÿê,
ßê…
ÿê…
ÿê îäåðæèìèé.
Çàòÿâñÿ íà æèòòÿ ³ ñìåðòü.
Áî ñåðöå
ñòàëî
ïîâíå
âùåðòü.
Éîãî òåðïëÿ÷å ñåðöå —
â ù å ð ò ü !
Çàòÿâñÿ â³í
íà æèòòÿ ³ ñìåðòü.
 âîãí³ ïðîêëÿòü,
â âîãí³ îáðàç
Ïîáà÷èâ â³í òåïåðà,
Ùî â³ðèâ â³í îñòàíí³é ðàç,
Ùî âñòàëà âîãíåïåðà
Éîãî çíåíàâèñòü, ÿê ãðîçà,
Çðîäèëàñü â ìóêàõ ³ ñëüîçàõ,
² áóäå æåðòè, ÿê âîãîíü.
Óñþ öþ ìðàçü,
óñþ öþ âîíü,
Óñþ öþ ïàêîñòü âçàãàë³
Íà “íàø³é íå ñâî¿é çåìë³”.
 âîãí³ îáðàç,
â âîãí³ ïðîêëÿòü
Ïîêëÿâñü, ìîâ íà ³êîíó,
Íà äóø³ âñ³õ, ùî äåñü ëåæàòü,
Áîðîòèñÿ äî ñêîíó,
Äî âñåíàðîäíîãî Ñóäà!
Äëÿ íèõ æå æ
áóäå æ
â³í Á³äà!
Áî æ â³ê êîíàòè âñ³ì â òþðì³
Ç ñèñòåìîþ òàêîþ!
Íå áóäå ä³ëà, áðàòå ì³é,
Ç òàêîþ îò âëàäîþ!
Ïîêè ö³ òþðìè é ïàòðóë³
Íå çòåðòè ãåòü ç ëèöÿ çåìë³!
² ðîçëàìàòè âñ³ äðîòè!
² ðîç³ãíàòü êðåìëÿí îòèõ!
Ïîêè íå ùåçíå ãåòü ç çåìë³
² òà “Íîâà Åâðîïà”,
² ö³ ìàéñòð³ òîðòóð, ïåòë³, —
Ö³ äðóç³ Ð³ááåíòðîïà.
² çàòóæèâ Àíòîí äî ìóê,
Ùî äåñïîò íåñóäèìèé!
Àõ, ò³ëüêè á âèäåðòèñÿ ç ðóê!
Ùîá ñìåðòü ïðîéøëà ùå ìèìî!
Ùå ðàç! Íó ðàç!.. Æèòòÿ ìîº!
Á ë à ã î ñ ë î â å í í ÿ
ä å æ ò è º ?!
Î, ñåðöå Ìàòåð³! ̳é êðèê…
Õ²Õ
² â³í ç-ï³ä ðîçñòð³ëó óò³ê.
ÕÕ
ͳ, ïðîñòî òàê Á³äà íå âìðå!
Ùå ÑÌÅÐØ Àíòîíà íå áåðå!
Áëàãîñëîâèëà òàê éîãî,
Âì³ðàâøè, á³äíà Ìàòè…
³ä ÑÌÅÐØó
âèõîïèâñü â âîãîíü.
ϳøîâ Àíòîí â Êàðïàòè.
Óçÿâ â³í “ô³íêó” íà ðàì’ÿ.
³ò÷èçíî á³äíàÿ ìîÿ!
² íà ÷îë³ òàêèõ, ÿê ñàì,
Ñòàâ âàòàæêîì
ïîâñòàíñüêèì
òàì.
ÕÕ²
² áèâñÿ â³í ó òèõ êðàÿõ
 òÿæêèõ,
áåçâèãëÿäíèõ áîÿõ.
Ãåé áèëàñü æìåíüêà ¿õ (íà âèä
Ïðîñòà, àëå çàòÿòà),
Ìîâ òîé ìàëåñåíüêèé Äàâèä
Ñóïðîòè Ãîë³ÿòà.
Òà ò³ëüêè æ öå íå ò³ ñëîâà,
Áî Ãîë³ÿò³â òèõ
à æ ä â à.
À æ ä â à,
æîðñòîêèõ, ÿê çàâæäè,
Ñóïðîòè îäíîãî Á³äè.
Îäèí — ÷åðâîíèé. Íàãëÿäà÷.
Òþðåìíèê ñòàðøîáðàòí³é.
À äðóãèé — ÷îðíèé… àõ, ïðîáà÷! —
Íå ÷îðíèé, à áðóíàòíèé.
Âîíè æ áðàòàëèñÿ êîëèñü.
É ùîäî Á³äè —
ñìàêè ç³éøëèñü.
Ùå é “¥îò ì³ò Óíñ”, ÷è “ç íàìè Áîã”…
Òà áèâñü Àíòîí
ïðîòè îáîõ.
² â³ðèâ â òîðæåñòâî ñâîº,
ßêùî
íà ñâ³ò³ ïðàâäà º.
“Ñì³øíèé”,
“ñì³øíå” é áèòòÿ òâ
Àëå æ
íà ñâ³ò³
ïðàâäà
º?!?
Òàê áèâñü Àíòîí íà âåñü ñâ³é æàëü…
Ïîêè
é ïîòðàïèâ
â Áóõåíâàëüä.
ÕÕ²²
Òàì, äå çæåðàâ, ÿê ãí³é,
Æîðñòîêèé êðåìàòîð³é,
Íå ðîçáèðàþ÷è ¿õ ìð³é,
Òðàãåä³é
³ ³ñòîð³é,
² òàì, äå äóø ëþäñüêèõ öâ³ò³íü —
Òîé áëåñê îäíîðàçîâèé —
Çíèêàëà â ñìîð³ä ³ ÷àä³íü
Ó êàìåðàõ ´àçîâèõ,
² òàì, äå áèëè âàðòîâ³
ϳâìåðòâèõ âæå ïî ãîëîâ³, —
Ó ö³ë³ì ïåêë³ ò³ì íîâ³ì
Ë è ø è â ñ ÿ ä ó õ Á ³ ä è
æ è â è ì !
Ñåðåä æàõ³òü,
ñåðåä ïîãîíü, —
Óñòîÿâ ñêð³çü éîãî â î ã î í ü.
ßê â³÷íà í³æí³ñòü òèõ äîëîíü,
Òèõ ìàòåðèíñüêèõ,
á³ëÿ ñêðîíü.
ßê òóãà,
ÿê ¿¿ æàë³,
ßê â³ðà
â ïðàâäó íà çåìë³.
Óñòîÿâ ñêð³çü éîãî âîãîíü,
Îòîé ñòðàøíèé ³ ìð³éíèé,
Ùî íå çäîëຠâæå éîãî
É âîãîíü êðåìàòîð³éíèé.
Îòîé, ùî ç íèì â³í ïðîéäå âñå.
Îòîé,
ùî ñóä â ñîá³ íåñå.
Îòîé, ùî â í³ì â³ä÷àé ³ ãí³â,
Ëþáîâ ³ ñëüîçè ìàòåð³â,
Ðîçïëàòà
äåñïîòàì
ñïîâíà!..
Îòîé, ùî ì³ðÿº ³ç äíà.
Íåïîãàñèìèé ³ ñâÿòèé,
Ùî íàêàçàëà âçÿòè
² ÷åðåç ñâ³ò óâåñü íåñòè
Âåë³ëà á³äíà Ìàòè,
² ïðèíåñòè éîãî êîëèñü
 ³ò÷èçíó, Áîãîì äàíó…
Ùîá öâ³òîì ðàäîñòè âçÿëèñü
Ëàíè
êðóã Ðîìîäàíó.
|
|
