Ïðî÷èòàíèé :  153
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
Äóìà ï'ÿòà
Ïî ñ³é ìîâ³ çàìêè ïóäîâ³ ó äâåðåé çàáðÿæ÷àëè,
² çàñîâè ó êóíàõ çàë³çí³, âàæê³ çàâèùàëè.
² äâ³ ïîëè øèðîêèõ äóáîâèõ äâåðåé ðîç÷èíèëèñü,
Íà ïîðîç³ äâà ÿíãîëè ç íåáà â ñ³ÿíí³ ç'ÿâèëèñü.
Áî ñ³ÿëî ó äâåðÿõ, ìîâ ðàé, ïî Áîñôîðó ñàäàìè,
Ïðå÷óäîâíèìè áàøòàìè, çîëîòîì, ñêëîì, ìàðìóðàìè.
×åðâîí³ëî íà çàõîä³ ñîíöå… Ìàðóñÿ é Çà¿ðà,
Ñÿ ãîëóáêà â ëþáîâ³ òèõà, ñÿ äóøà ñâ³òëîêðèëà,
Íà êîçàöüêó á³äó òà íà íóæäó ñòðàøåííó äèâèëèñü
², âæàõíóâøèñü, îäíà äî 'äí³º¿ ïëå÷åì ïðèòóëèëèñü.
«Îé âè, á³äí³ íåâîëüíèêè! ßê ñå âè é æèâ³ çîñòàëèñü,
Ùî â òàêó ïðåâåëèêó á³äó òà â íåâîëþ ïîïàëèñü?
ß ïðèéøëà âàì äèõàííº çäîðîâå òà é î÷³ â³ääàòè,
Áîæèé ñâ³ò â áëàãîâîíí³é êðàñ³ é ÷èñòîò³ ïîêàçàòè». —
Òàê ïðîìîâèëà, ðîíþ÷è ñëüîçè, ÿê æåì÷óã, Ìàðóñÿ.
«Î! Òåïåð ÿ, — ðå÷å, — í³ öàð³â, í³ êàò³â íå áîþñÿ». —
«Õòî æ ºñè òè, ÷óäîâíà ëþäèíî? Çâ³äê³ëü òè âçÿëàñÿ,
Ùî íàì ñîíöåì, ³ ñâ³òîì, ³ ðàºì íåáåñíèì çäàëàñÿ?»
«ß Ìàðóñÿ, — ðå÷å, — Áîãóñëàâêà, êîëè âè ÷óâàëè,
Ùî òàòàðå â ÿñèð, ó ïîëîí, ó íåâîëþ çàáðàëè».
Çàòðóñèëèñü íåâîëüíèêè á³äí³ ç æóðáè òà ç ïå÷àë³
² â³ä òóãè òÿæêî¿ ëèöåì äî çåìë³ ïðèïàäàëè.
«Î, áîäàé æå, Ìàðóñþ, òè ùàñòÿ òà äîë³ íå ìàëà,
Ùî òè íàì öàðþâàííº ñâîº îñÿéíå ïîêàçàëà!» —
«Í³, íå ëàéòå ìåíå, çåìëÿêè, íå êëåí³òü, íå êîð³òå,
À çà äóøó ìîþ ìèëîñåðäíîãî Áîãà ìîë³òå.
Äàðóâàâ ìåí³ öàð ö³ëå öàðñòâî, òà ÿ íå ñõîò³ëà,
Ó òåìíèöþ äî âàñ íåïîðî÷íèìè êðèëüìè ëåò³ëà.
Ñå ó ìåíå â ðóö³ öàðñüêå áåðëî, äèâ³òåñü, ñ³ÿº:
Âñ³õ ëþäåé ï³ä ìîº ïîâåë³ííº âîíî íàõèëÿº.
Áî ïî¿õàâ äàëåêî íà âëîâè ñóëòàí ³ç áàøàìè,
² äî ðàíêó âëàäè÷èöÿ ÿ íàä çåìëåþ é ìîðÿìè.
Òð³óìôîâó ãàëåðó òîá³, ì³é Ëåâêî, ÿ äàðóþ,
Êèíäÿêè, çëàòîãëàâè, ³ óòâàð, ³ ñíàñòü äîðîãóþ.
² íåâîëüíèê³â òèõ ïîðîçêîâóºø ñàì òè íà ìîð³,
² çâ³ðþêó ëÿõà çîñòàâëÿþ íà âñ³é òâî¿é âîë³.
Ó ãàëåðó ÷åðâ³íö³â ÿ áåçë³÷ ³ç ñêàðáó íàáðàëà,
Ïîñòàâàìè áåç ì³ðè êàðìàçèíó é ñóêîí íàêëàëà,
² ãàáîþ òóðåöüêîþ äîáðå çâåë³ëà ïðèêðèòè,
Ùîá íå âåëüìè ñòàìáóëüöÿì çàâèäëèâ³ î÷³ äðàæíèòè.
Âèïëèâàé, ì³é ëåáåäèêó, ç â³òðîì ïîïóòíèì òèõåíüêèì,
Óêëîíèñü òàì îä ìåíå âñ³ì ëþäÿì ïîêëîíîì íèçåíüêèì».
² âîëøåáíèì æåçëîì, öàðñüêèì áåðëîì, Ìàðóñÿ ìàõíóëà
² êàéäàíè çàë³çí³ ç Ëåâêà, ìîâ ñîëîìó, ñòðóñíóëà.
³ä êàéäàí Êî÷óáåé, ìîâ ïðèñíèëîñü éîìó, ñëîáîíèâñÿ.
Íà Ìàðóñèí â³í ëèê, ìîâ íà îáðàç ÷óäîâèé, äèâèâñÿ.
«Äóõó ì³é! — ïðîðåêëà âîíà, çáë³äë³é ³ çö³ïèâøè ðóêè. —
Íàñòóïèëà õâèëèíà ã³ðêî¿ çåìíî¿ ðîçëóêè…
Çíàé, í³êîëè òåáå, î! ͳêîëè ÿ òàê íå ëþáèëà,
ßê ó íóæä³ ñòðàøåíí³é, â áàãí³ òà â êàéäàíàõ óçäð³ëà,
Ïðèñòóïè, ùîá ó íàñ ïî Âêðà¿í³ òà ñëàâà ïîñòàëà,
Ùî âåëèêà öàðèöÿ â óñòà êîçàêà ö³ëóâàëà!»
Ïðèñòóïèâ òà é óïàâ íà êîë³íà, ³ ñåðöå çàìåðëî…
Ïîêîòèëîñü ³ç ðóê ó Ìàðóñ³ Îñìàíîâå áåðëî.
«Ç òâî¿õ óñò ÿ ï'þ ñìåðòü, — ïðîðåêëà âîíà, — äîáðå ñå çíàþ,
² êîí÷èíó ìîþ ïîö³ëóíêîì ñîëîäêèì â³òàõ».
² çàêðèëàñü ïîëîþ ñâ öàðñüêî¿ ïîðô³ðè,
² ïîá³ãëà, ïîêèíóâøè áåðëî â ðóêàõ ó Çà¿ðè.
«Î, ñïàñèá³ æ òîá³, ïîõâàëî Óêðà¿íè âåëèêà,
Ùî òè íàñ ñëîáîíèëà ç ñüîãî áåñóðìåíñüêîãî ëèxa!»
Êîçàêè, ñòðåïåíóâøèñü, ÿê ìóð³ âåäìåä³, êàçàëè
² õðåñòè âåëè÷åçí³ íà ñåáå, ðèäàþ÷è, êëàëè.
«Õîòü ïîòóð÷èëàñü òè ðàäè ëàêîìñòâà é ïàíñòâà, íåáîãî,
Òà ï³ñåíü ïî øèíêàõ, ìîëèòîâ ïî öåðêâàõ áóäå ìíîãî.
Ñïàñåìî â³ä ãð³õ³â ìè ãóðòîì òâîþ äóøó óáîãó,
À äî òóð÷èíà çíàéäåìî ëó÷÷ó, òâåðåçó äîðîãó».
Îá³çâåòüñÿ Ëåâêî Êî÷óáåé, ³ ãóäå éîãî ãîëîñ,
Ìîâ òîé äçâ³í âåëèêîäí³é, ³ çâ'ÿâ ó êîìèøíèê³â âîëîñ.
«Î ñë³ïå âè áóðëàöòâî! Íå âàì ¿¿ äóøó ñïàñàòè:
¯¿ æäå íà íåá³ Ïðå÷èñòà ²ñóñîâà Ìàòè.
Îñü ãàëåðà áëèùèòü çîëîòà ïåðåä íàìè: ðóøàéìî.
² Ìàðóñèíó ñëàâó ³ç ðîäó òà â ð³ä ïåðåäàéìî».
***
Äæåðåëî: àíîí³ìíèé äîïèñóâà÷.
|
|
