Ïðî÷èòàíèé :  4882
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÏÐÎÌÅÒÅÉ I
ßê çàðàç áà÷ó: ç-çà ð³êè —
Äâ³ êðó÷³, íà÷å ìàÿêè;
Îäíà çåëåíà, ÷îðíà äðóãà.
×è ë³òíº ñîíöå, ÷è çàâ’þãà, —
Âîíè ñòîÿòü ñîá³ â³êè.
Íà ÷îðí³é êðó÷³ ÷îðíèé äóá,
ßê äîáðèé âî¿í-â³òðîëþá,
Âåñü ïîñìàãë³ëèé, îáãîð³ëèé,
Ñòî¿òü íà êðó÷³ ïîòåìí³ëèé.
Êîìó á ñêàçàòè âñå? Êîìó á?
À òèõà ïðèñòàíü îæèâà:
 àðò³ëÿõ âèñï³ëè æíèâà,
Âàíòàæàòü äèíü áàãðÿí³ êóë³.
² êàâóíè ëåæàòü ïîñíóë³.
Çà ÷îâíîì ÷îâåí ï³äïëèâà.
Îä öèãàðîê ñíóºòüñÿ äèì,
² ïàõíå æèòîì ìîëîäèì,
² ðèáíèì âèëîâîì áàãàòèì,
Ñóõèì çàñìîëåíèì êàíàòîì
² òþòþíîì, ÿê ñïèðò, ì³öíèì.
×îìó æ òà êðó÷à íàâèñà?
×îìó ëèø ÷åáåð òà ðîñà
Ëåæàòü íà ñõèë³ îäèíîêî
² ñòîâáóð ñïàëåíèé âèñîêî,
ßê ìå÷, ââ³ãíàâñÿ â íåáåñà?
²
Îòîæ íà ïðèñòàí³, ÿê ñîí
Çìîðèâ, óçÿâ ñîá³ â ïîëîí
Àðò³ëü âàíòàæíèê³â ³ òèøà,
Çàìê³â çàêîâàíèõ ì³öí³øà,
Ëÿãëà íà êðó÷³ é íà çàòîí,
Ï’ÿò³ðêà ñèâèõ ïëîòàð³â
Ñèä³ëà â ò³íÿõ ÿâîð³â.
Âàðèëè êàøó íà òðèí³æêó,
À ìîëîäèé êîçÿ÷ó í³æêó
Ñìîêòàâ ³ ð³÷ ñïîâàãà â³â.
ß òåæ ï³äñ³â äî íèõ...— òîä³
Äîù³ ïðîéøëè ³ íà âîä³
Ùå õâèë³ â’þíèëèñü, ùå çîð³
Ñòîÿëè òèõ³ òà ïðîçîð³,
ßê ïåðø³ ìàêè ìîëîä³.
Ùå âå÷³ð ñïàâ â î÷åðåòàõ
² ïîëîõëèâèé ìîêðèé ïòàõ
Øóêàâ ãí³çäà. Îá ò³é ãîäèí³
Çíàéøëè ¿õ òðüîõ â îö³é äîëèí³:
Îäèí þíàê, à äâà — â ë³òàõ.
Çíàéøîâ ¿õ õëîï÷èê ³ç ñåëà
²ç íàøîãî. Ñìåðòåëüíà ìëà
Ùå ìîëîäîãî íå çâ’ÿëèëà,
À äâîõ ñòàð³øèõ îáïàëèëà,
Õîëîäí³ î÷³ ñïîâèëà.
Âîíè óòêíóëèñÿ â ï³ñîê,
Íåìîâ çàñíóëè íà ÷àñîê,
² çåìëþ ãð³ëè ï³ä ñîáîþ,—
Øìàòîê çåìë³, îäáèòèé ç áîþ,
Ïëàöäàðì — íà ìåòð à ÷è íà êðîê.
Òî äîáðå — í³ìö³â í³ äóø³.
Øóìëÿòü ïîøåðõë³ êîìèø³.
Á³éö³â òèõ äâà, ïðèéíÿâøè ìóêó,
Ïëå÷å â ïëå÷å, ðóêà íà ðóêó
Ëåæàòü. Âèäàòü, òîâàðèø³.
À òðåò³é ïîïðîñèâ âîäè,
Õëîï÷èí³ êàæå: — ϳäâåäè,
ß ùå æèâèé, ï³äõîäü-íî áëèæ÷å.—
Éîãî ñõîâàëè íà ãîðèùå,
² ðàíîê çì³â éîãî ñë³äè.
Òî áóâ þíàê íå ç áëèæí³õ ì³ñò,
×è êîìñîìîëåöü, êîìóí³ñò,—
ͳõòî íå çíàâ. Çíàéøëè ñîëäàòîì,
Òî âæå é ìîâ÷îê. Íåìîâ çà áðàòîì,
Çà íèì äèâèëèñü. Ïàäîëèñò
²ùå íå âèéøîâ ³ç ä³áðîâ,
Ùå æîâòåíü ë³òà íå çáîðîâ.
² â ò³ ãîäèíè, ÿñí³ é ãîæ³,
Þíàê âæå çâîäèâñü íàñòîðîæ³,
³ä÷óâ æèâó, ãàðÿ÷ó êðîâ.
Êàæó, â³í áóâ íå ç áëèæí³õ ñ³ë,
À äåñü ç Ñìîëåíùèíè, äå ñò³ë,
² õàòà, é ëþäè — âñ³ì ïðèâ³òí³,
Çàéäè ó ëþòîìó ÷è â êâ³òí³,
Òî õë³á ³ ñ³ëü — çàâæäè íàâï³ë.
² â íàñ, ³ â íèõ — öâ³òå â ìàþ,
Æèòà îäí³, â îäí³ì êðàþ,
À âå÷îðàìè — õëîïö³â ãóë³,
À âë³òêó â íèõ òàê³ æ çîçóë³
Êóþòü â äóáîâîìó ãàþ.
Äí³ïðî ³ç ¿õí³õ øóì-áîð³â
Òå÷å äî íàñ. À â ìàòåð³â
Òàê³ æ ñìóãëÿâ³, ÷åñí³ ðóêè,
À â äîâã³ äí³ áî¿â ³ ìóêè
² ¿õí³é êðàé, ÿê íàø, ãîð³â...
Îòîæ ó òåì³íü çîðîâó
Íà â’ÿëó, ñêîøåíó òðàâó
Éîãî ïîêëàëè ó ñòîäîë³,
Çàáèíòóâàëè ãðóäè êâîë³.
ͳ÷îãî,— êàæå,— îæèâó.
Íåíà÷å ç òÿæêîãî òðóäà,
 ïèëó ñîðî÷êà — àæ ðóäà.
À â³í õàçÿéö³: — Ùî òàì, ìàòè?
Ñìåðòÿì äâîì,— êàæå,— íå áóâàòè,
Îäíó æ îáäóðèì, íå á³äà.
Ñóñ³ä îäåæèíó äàº:
Ñâîº çí³ìè, áåðè ìîº,
Îñü, îñü-áî í³ìö³ áóäóòü ñêîðî.—
³í ãëÿíå ñêóïî ³ ñóâîðî:
ͳ,— êàæå,— áóäó âæå ÿê º...
Ëåæèòü — â ï³ëîòî÷ö³ ñâî¿é,
Ó ã³ìíàñòüîðö³ ïîëüîâ³é,
Ç êèøåí³ âèéíÿâ á³ëó õóñòêó,
Íåíà÷å ¿õàâ ó â³äïóñòêó,—
Çàòðèìàâñü íà ïåðåäîâ³é.
Ï’ÿíèòü ðîìàøêîþ òðàâà,
² â³í, íåíà÷å ó æíèâà,
Ïðèë³ã ñïî÷èòü, ñêàçàòè ñëîâî,
À ò³ëüêè ðàíà âèïàäêîâî
Éîìó äèõàííÿ çàáèâà.
Çàñíóâ. ² ñíèòüñÿ ñîí. ßê ò³íü,
Âñå ìåòó÷è ó ïèë ³ òë³íü,
Âèõîäèòü ñìåðòü, ñòàðåíüêà ñâàõà,
Ç ì³øêîì äîðîæí³ì, êîñòîìàõà,
Áðåäå ì³æ ÷àñó é ïîêîë³íü.
À ïðîòè íå¿ â³òåð-ïòàõ,
Îòîé, ùî âèð³ñ ó æèòàõ,
Ùî ãíå äóáè, ÿê áóéí³ êîí³.
Ïèòຠñìåðòü: — Áîºöü íà ñêîí³?
ß ç íèì ïîãðàþñü ïîïåðâàõ.
— ͳ, íå ïîãðàºøñÿ, ñòàðà,—
Ãîâîðèòü â³òåð,— íå ïîðà,
Äàâàé-íî áèòèñÿ ç òîáîþ,
ßê ïåðåìîæöåì âèéäåø ç áîþ,
Êóëüãàé, áåðè éîãî ç äâîðà.
ßê ñâèñíå ùåðáëåíà êîñà,
Àæ êðîâ’þ áðèçíóëà ðîñà,
À â³òåð: ñò³é — ³ âèùå â òó÷³,
Ìåòíóâ íà íå¿ ãîðè-êðó÷³,
Àæ çàõèòàëèñü íåáåñà.
Âîíà íà íüîãî —ñë³ç ïîò³ê,
Ïîëêè æóðáè, — çáèðàëà æ â³ê.
À â³í — öâ³ò³ííÿì, ë³òí³ì ãðîìîì,
Îãíåì ëþáîâ³, âñ³ì â³äîìèì,
Ñòàðó ó ï³äæèëêè ï³äñ³ê.
Òà ñìåðòü ñ쳺òüñÿ: — Áðàòêó, áðå! —
Çà êîñó é çíîâó çà ñòàðå.
À â³í ñíàãè óçÿâ ì³æ ëþäè,
Ãàðÿ÷èì ùàñòÿì ¿é ó ãðóäè,
Òà ñìåðòü ³ ùàñòÿ íå áåðå.
Â³í— áëèñêàâèöåþ äî í³ã,
Õë³áàìè, ïëîäîì, âñå, ùî ì³ã,
dzáðàâ. À ñìåðòü æóº îõî÷å,
À êîñòîìàõà, çíàé, ðåãî÷å,
Êóëüãຠâ äâ³ð ³ íà ïîð³ã.
² ïðîñèòü â³òåð ó á³éöÿ:
Ïîñò³é ç³ ìíîþ äî ê³íöÿ,—
² ëþäñüêèì ñåðöåì — â î÷³ ñìåðò³,
Ñïàëèâ, ñòîïòàâ ê³ñòêè ïîòåðò³!
Ùå º â ëþäåé òàê³ ñåðöÿ!
Ñì³ÿâñü þíàê î äðóã³ì äí³.
Öå,— êàæå,— â ðîò³ ïî ìåí³,
Ìàáóòü, ñêó÷àþòü. Ñíè íà ðóêó.—
À çà â³êíîì çåìëÿ îä ãóêó
Òðÿñëàñü ³ êîð÷èëàñü â â³éí³.
|
|
