Ïðî÷èòàíèé :  392
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÌÀÇÅÏÀ XXIII
È ãðÿíóë áîé, ïîëòàâñêèé áîé
Î.Ïóøê³í
 çàë³çíå êîëî êðóã Ïîëòàâè
Óïàâ òóãèé óäàð ÿäðà
² ñòåæêó ïðîðîáèâ êðèâàâó…
 æàäàíí³ ñìåðò³ àáî ñëàâè
Òî ï³ä³éøëè ïîëêè Ïåòðà.
ßê ïîï³ë òîé, ë³òàþòü ãàâè,
Êîãîñü êëÿíå ¿õ ÷îðíà ðàòü.
² òðóïè ïîêîòîì ëåæàòü
 êðîâ³ ï³ä ìóðàìè Ïîëòàâè…
Àëå æèâ³ ³ùå ñòîÿòü,
Àëå ñåðöÿ â æèâèõ ùå á'þòüñÿ!..
Âîíè íàä ÿäðàìè ñì³þòüñÿ…
Æèâèõ ùå òðåáà ïîäîëàòü!
dzéøëèñü äâ³ àð쳿. Îäíà
Ïîêðèòà ñëàâîþ ó áèòâàõ.
À äðóãà þíà òà ì³öíà,
ßê ñòàëü, ùî êóòà ó ìîëèòâàõ…
Íåíà÷å òÿòèâà òóãà,
Âîíà íàïðóæèëàñü äëÿ âäàðó…
 êðîâ³ êîâçàºòüñÿ íîãà,
² î÷³ ñë³ïíóòü îä ïîæàðó,
Ùî â íåáî ïîñèëຠõìàðè
² òóò, ³ òàì, ³ òóò, ³ òàì
Ç ãàðìàòíèì äèìîì íàïîëàì.
ßê á'þòüñÿ øâåäè âïåðòî, ëþòî!..
Òà çåìëÿí³ ì³öí³ ðåäóòè
¯õ íå ïóñêàþòü ³ âîãíåì
ѳ÷óòü, ñ³÷óòü íåâ³äáîðèìî,
Íåíà÷å áîãàòèð ìå÷åì!..
“Íåâæå ïðîëèíå ñëàâà ìèìî!” —
òàê äóìàâ Êàðë ó êîë³ òèõ,
ùî ç íèì ïðîéøëè âàæê³ äîðîãè
äëÿ ñìåðò³ ÷è äëÿ ïåðåìîãè.
Ãðèìèòü çàãðîçëèâå “óðà”,
Òî íàïëèâà, ïî â³äïëèâ຅
² ñìåðòü êðóã Êàðëà ³ Ïåòðà
Íà êðèëàõ îãíåíèõ ë³òàº.
Îñü ï³äìîðãíóëà! “Íó, ïîðà!”
Ñêðèâèëà òå, ùî çâàëîñü ãóáè…
É ëèøèâ êðóã Êàðëà êóïó òðóï³â
Óäàð ðîçïå÷åíèé ÿäðà…
É îä éîãî ñòðàøíîãî æàëà
Çåìëÿ íåíà÷å çàñòîãíàëà,
À ç íåþ é Êàðë, ùî ò³ííþ âïàâ,
Äå, íà ïîæèâó òë³íó é ãàâ,
Éîãî ñîðàòíèê³ ëåæàëè…
Àëå íåäîâãî â³í ëåæàâ, —
Éîãî ôàòåðñüê³ äóæ³ ðóêè
ϳä íåâãàìîâí³ áîþ çâóêè
Çíÿëè ï³ä íåáà äèìí³ áðàìè,
ßê ñòÿã êðèâàâèé íàä ïîëêàìè…
É ò³, ùî õèòíóëèñÿ íàçàä,
Êîëè ïîáà÷èëè ãåðîÿ,
Çíîâ óïåðåä ï³øëè ãðîçîþ
 ñòðàøíèé óäàð³â ãðîìîïàä,
Ùîá ïåðåìîãó âçÿòè ç áîþ…
Áî â³í æèâèé, ¿õ âîæäü ³ áðàò,
ßê ñèìâîë ðàäîñò³ é âåñíè,
Êóìèð óñëàâëåíèé íàðîäó.
Ãîòîâ³ âñ³ ³òè âîíè
Çà íüîãî ³ â îãîíü, ³ â âîäó…
Âîíè ³äóòü. Õàé ñìåðòü ëèõà
³äñòóïèòü â³ä ñì³ëèâö³â â íî÷³!..
Áî ñÿþòü ¿ì ãåðîÿ î÷³,
Áî Êàðë ðóêîþ ¿ì ìàõà…
É ùå äóæ÷å á³é êðóãîì êëåêî÷å…
Òî ãíóòüñÿ ðîñ³éñüê³ ïîëêè,
Òî øâåäñüê³ — ñèíüîþ ñò³íîþ,
ßê ìîðÿ âàë ïåðåä ñêàëîþ,
Á'þ÷èñü îá ãîñòðåí³ øòèêè…
Âñå âèùå é âèùå áîþ ãàìè…
Ãîòîâ ³ øâåä, ³ ðîñ íà âñå…
×èé ê³íü ëåòèòü ïåðåä ïîëêàìè,
Êîãî â³í çëÿêàíî íåñå?
² ÿê â³í í³ã íå ïîêàë³÷èòü,
² ðåáåð ÿê íå ïîëàìà!
Íà íüîìó âåëåòåíü ï³âí³÷íèé
Ëåòèòü, ÿê ñâ³òëî ³ ÿê òüìà,
Êîëè ñâ³òàíîê ïåñòèòü ðîæ³…
² ê³íü êîïèòà ï³ä³éìà
² òðîùèòü ãîëîâè âîðîæ³…
Ñìåðòü çàìàõíóëàñü!.. Òà äàðìà!..
Ïåòðó ùå æèòü ³ éòè çåìëåþ.
Áî â³í äëÿ àð쳿 ñâ,
Íåíà÷å ìîëîä³ñòü ñàìà,
Õî÷ êðîâ ëþäñüêó â³í ëèâ, ÿê âîäó,
Çà ñëàâó Ðîñ³¿ â áîðí³…
Ëåòèòü, ÿê áóðÿ, íà êîí³
Ëþáîâ ðîñ³éñüêîãî íàðîäó
Êð³çü êàíîíàäè ñèâèé äèì…
Øåïî÷å â³í ñâÿòó ìîëèòâó.
² àðì³ÿ ³äå íà áèòâó,
 îäí³ì ïîðèâ³ çëèòà ç íèì…
Íåíà÷å ìîðå ï³äïèðà
Éîãî ³ ç íèì âñå âèùå ëèíå…
À çáîêó Êàðëà ³ Ïåòðà
Âêðà¿íö³ á'þòüñÿ äî çàãèíó.
ßêèé öå æàõ! ßêèé öå æàõ!
Òàê ðîçì³íÿòü ìîãóòü îðëèíó!
² íà÷å ñòîãíå íà íîæàõ
Ðîçäåðòå ñåðöå Óêðà¿íè…
Íàä íèìè êðóêè, êðóêè, êðóêè
̳æ íèìè çðàä ïîâçå çì³ÿ,
Òàì, äå õðåñòèëèñÿ øàáëþêè
² Ãîð䳺íêà é Ïàë³ÿ.
Ïàë³é!.. Âàæêà ðóêà Ïåòðîâà,
Ùî ìîâ íå ïàì'ÿòຠçëà,
Ç Ñåìåíà çáèëà çë³ çàêîâè
² äî Ïîëòàâè ïðèâåëà
 öåé ðàíîê ãð³çíèé ³ ãðîçîâèé…
Ðîçá³ãëèñü êîí³ âîðîí³,
Øàáë³ ðîçñêî÷èëèñÿ ãîñòð³…
Äî ñ³÷îâèõ á³éö³â, ÿê ïîñòð³ë,
Ïàë³é ï³äñêî÷èâ íà êîí³.
ÏÀ˲É
ѳ÷îâèêè! Çà êîãî ëþòî
Âè êðîâ áðàòåðñüêóþ ëëºòå?..
ßê ñì³ëè Áîãà âè çàáóòè,
Êîìó íàðîä ïðîäàºòå?!
Âè æ íå ïåðåâåðòí³, à ëþäè!
Ñèíè ìî¿! ×è âè ç³ ìíîþ?
Ѳ×ÎÂÈÊÈ
Ç òîáîþ, áàòüêó, ìè ç òîáîþ!
Ç쳿 ìè ãîëîâó çñ³÷åì!
Çàãóðêîò³ëî “Ñëàâà! Ñëàâà…” —
² êîçàêè çà Ïà볺ì
Íà øâåä³â ðèíóëè, ÿê ëàâà.
Íåíà÷å ìå÷ òèòàíà, äçåíüêíóâ
Îá øòèê âîðîæèé ó áîðí³.
² ìàðíî êëèêàâ Ãîð䳺íêî
Ñâî¿ íåçáîðí³ êóðåí³…
Éîãî íå ñëóõàëè. ² ìèìî
Âîíè ëåò³ëè, íà÷å ñíè…
² øâåäà òàê íåâ³äáîðèìî
Ïî ôëàíãó âäàðèëè âîíè
 ð³øó÷ó ìèòü! Ç æèòòÿì ïðîùàííÿ
Òóò íå îäèí óçíàâ áîºöü…
Õèòíóëèñü òåðåçè âîñòàííº
² çóïèíèëèñÿ.. ʳíåöü!
“ʳíåöü, ê³íåöü, ìî¿ õîðîø³!” —
Êðè÷èòü Ïåòðî äî âîðîã³â
 çîð³ âå÷³ðíî¿ ïîðîø³…
³í ìèòü æàäàíó çðîçóì³â,
Êîëè óïàëè ç Êàðëîì íîø³, —
Òàêà çðàäëèâà äîë³ ãðà, —
Îä íåâáëàãàííîãî ÿäðà.
Êîëè âîíè, ÿê ãð³ì, óïàëè,
Ùîá ïîòîíóòü â íåñëàâè ìë³,
² ѳ÷ íà òåðåçè ïîêëàëà
Ñâî¿ íàãîñòðåí³ øàáë³.
Íåíà÷å íî÷³ äèìí³ áðåäè,
Êîëè ö³ëóº äåíü áîðè,
Íà çàõ³ä óò³êàëè øâåäè,
 ïèëó é êðîâ³ ¿õ ïðàïîðè…
Àëå îäð³çàâ ¿ì äîðîãó
Ñîëäàòà ðîñ³éñüêîãî øòèê,
ßê ìå÷ â³äïëàòè é ïåðåìîãè…
Ëèø Êàðë ç Ìàçåïîþ óò³ê.
Ì÷àòü êîçàêè, ãîëîäí³ é ãîë³.
Ëèöå Ìàçåïèíå, ÿê ë³ä…
ϳä æîâòèì ì³ñÿöåì òîïîë³
óëëÿì õèòàþòü ¿ì óñë³ä.
ÒÎÏÎ˲
Ïîùî âè, ä³òè Óêðà¿íè,
Ò³êàºòå äî ÷óæèíè?
Îäíî¿ ìàòåð³ ñèíè?
Âîíè æ ëåòÿòü, ëåòÿòü íåâïèííî
Êóäèñü çà ñèíþþ ìåæó,
Ëèø â³òåð ⳺ ¿ì ó ñïèíó…
² ÿ ç òîïîëÿìè êàæó,
 ¿õ øóì âïë³òàþ÷è ñâ³é ãîëîâ
Êð³çü ÷àñ, ùî ñèâèé, íà÷å âîëîñ,
Çáèâàþ÷è ñòîë³òü ³ðæó:
“Êóäè, êóäè?” Ìîâ÷àòü òóìàíè…
Î êðàþ ì³é, ñâî¿ ñèíè,
Íåìîâ Êàíàäè ³íä³àíè
 äí³ áðàòîâáèâ÷î¿ â³éíè.
²íä³éö³ áèëèñü çà ôðàíöóç³â
² çà àíãë³éö³â â òüì³ ä³áðîâ…
¯õ ãíàëè çðàäíèêè é ëàêóçè
Çà ³íøèõ ëèòü áðàòåðñüêó êðîâ.
Îòàê ³ ìè. Òÿãëè ç íàñ æèëè,
ßê ç òèõ øîòëàíäö³â, ùî çãóáèëè
² ìîâó ð³äíó äëÿ ÷óæèõ.
¯õ êàò ñòèñêàâ, íåíà÷å ãóáêó…
² îò ëèøèëàñÿ ó íèõ
Îä ñóâåðåííîñò³ ëèø þáêà,
Ùî ¿ì äîçâîëåí íîñèòü
² ïðîëèâàòü â í³é êðîâ ãàðÿ÷ó
Âî ñëàâó Àíã볿… Íåçðÿ÷³
Äàëå곿 áðàòè ìî¿!
Çà âàìè ìîº ñåðöå ïëà÷å…
Òàê³ äîðîãè é Óêðà¿íè.
Ñàìà ç ñîáîþ ó áîþ
×åðåç òðàãåä³þ ñâîþ.
Ó òüì³ ñòðàøíèõ ¿¿ äîð³ã
Ðîñ³éñüêèé áðàò ¿é äîïîì³ã,
² â äí³ æîâòíåâî¿ â³äïëàòè
Óïàëî â ïðàõ ÿðìî ïðîêëÿòå.
Äæåðåëî: "²âàí Ìàçåïà", Êè¿â, "Ðàä.ïèñüìåííèê", 1991.
|
|
