Ïðî÷èòàíèé :  272
|
Òâîð÷³ñòü |
Á³îãðàô³ÿ |
Êðèòèêà
ÐÎÇÄ²Ë 9.
“Âåëèêèé òàòî” äóáà äàâ,
Õî÷ áóâ ³ íåñìåðòåëüíèé.
Òà ò³ëüêè æ â³í çàïîâ³äàâ
Âñ³é áðàò³¿ áåç÷åëüí³é, —
ßê “äºëî ÷åñò³”,
ÿê âñüîãî
Ñåêðåò “áëàãîóñòðîéñòâà”,
ßê “äºëî ñëàâè” ³, òîãî,
Íó, “äîáëºñò³ é ãåðîéñòâà”,
ßê ïåðøó ñïðàâó íà ðîäó:
Â ï ³ é ì à ò ü !
Â ï ³ é ì à ò ü ò à ê è Á ³ ä ó !
Î, áóäüòå “áä³òºëüí³” â öåé ÷àñ,
Ó öþ åïîõó ãð³çíó, —
Âëîâ³òü Á³äó, ïðîøó ÿ âàñ,
Äëÿ ùàñòÿ êîìóí³çìó,
², ÷è æèâîãî, ÷è â òðóí³,
Âè ïðèâåä³òü éîãî ìåí³.
² äî çåìë³ ïðèãí³òü éîãî
Õî÷ ïåðåä ìàâçîëåºì! —
Äëÿ ñåðöÿ á³äíîãî ìîãî
Öå áóäå, áðàò, ºëåºì!
Òîä³ æ —
àæ ãåòü äî ×åêóíäè
Ïîøë³òü âè øêóðó ³ç Á³äè!
À êîñò³ — àæ íà Âîðêóòó!
Ùîá ìàâ Àíòîí ïðèãàäêó òó,
Ùî ÿ éîìó áóâ Áîãîì äàí.
À äóøó —
ãåòü íà Ìàãàäàí!
²²
Íà “áóäü ãîòîâ!”
“Â ñ ³ ã ä à ã î ò î â !” —
Ãóêíóëè òàê ì³í³ñòðè.
² ïîëèëàñü ìàçóòà ñëîâ
Ç íîâî¿ âæå êàí³ñòðè.
Ùîáè Àíòîí â³ääàâñü æèâèé,
Ïðîãîëîñèëè
“ê ó ð ñ í î â è é”.
Ùîáè âëîâèòü Á³äó òàêè,
Ç’ÿãíÿòèëèñü á³ëüøîâèêè,
Ãåòü çäèòèí³ëè íà âèäó,
Àáè âëîâèòü òàêè Á³äó.
² ëëþòüñÿ äèâí³ òðåë³ îò,
Òå÷óòü ìåäè ð³êîþ.
² ë³çóòü “áóáëèêè” ó ðîò
Ç “áðàòåðñüêîþ” ðóêîþ.
Î, ìèëèé… Äà!
Î, ëþáèé… Äà!!
Î, òè õîðîøèé íàø Á³äà!
Á³äà… Áºäíÿæå÷êà… Äà, äà!
Î, äà!..
Íóäà!..
Î, äà!!
Íàø áºäíèé, áºäíèé çºìëÿ÷îê…
Ñêàðºé,
ñêàðºé äî íàñ, áðàòîê!
×àðóþòü äèâí³ òðåë³ îò,
Òå÷óòü ìåäè ð³êîþ.
² ë³çóòü “áóáëèêè” ó ðîò
Ç “áðàòåðñüêîþ” ðóêîþ.
² íà óâåñü ñâ³é íîâèé õèñò
Ñòâîðèëè êîì³òåò, —
Øïèãóí, ôàøèñò ³ åìâåäèñò,
² ñòàë³íñüêèé ïîåò.
À ç íèìè ñòàâ â ñîþç “ñòóêà÷”
² “ñâàò”, ³ “íàãëÿäà÷”;
² ùå é çíàéøëàñü ÿêàñü ëèõà
Äâîðóøíèöüêà áëîõà…
 ö³ëîìó âèéøîâ “òîé” áóêåò —
Ïðåñëàâíèé êîì³òåò!
Íåõàé æèâå æ “ñòóêà÷” ³ “ñâàò”,
ñåêñîò
³ êàò,
³ ëàâðåàò,
³ ãåíåðàë,
² ç íèì ëèõà
Çàìîòåëè÷åíà áëîõà!
 ö³ëîìó, çíà÷, íåõàé æèâå
Óäàðíà öÿ áðè´àäà,
Ùî ñò³ëüêè ë³ò Á³äó æåíå —
É íå ìîæå äàòè ðàäè!
Òå÷óòü ìåä³â ñòðóìêè. г÷êè!
(Êîëè á íå òàÿ çîíà!)…
² ñêà÷óòü, ñêà÷óòü “áóáëèêè”
Ç Ìîñêâè
àæ äî Àíòîíà.
¯õ çàïèõàòè õî÷å “ñâàò”.
ßêèé æå æ òè é õîðîøèé, áðàò!
²²²
 ªæîâà, áà÷, îöåé õàëäåé
Ñòåð³ã ìîãî âà´îíó.
Ïðè í³ìöÿõ â³øàâ â³í ëþäåé
Çà ïëÿøêó ñàìîãîíó.
Àëüÿíòàì â³í — ïðî “òàéíè” âñ³
Äîíîñè ïë³â äî ѳ-Àé-ѳ.
À òóò â³í, Ãîñïîäè ïðîñòè,
Óçÿâñÿ
Ïðî ëþáîâ ïëåñòè.
Àëå “ëþáîâ” òà íå íîâà,
¯é ë³ò äåñÿòê³â ïîíàä äâà,
Âîíà ñïèñàëàñü íà õðåáò³
² íà êàðêó,
íà âñ³ì æèòò³, —
Áóëè áî “òàòî” íå ñêóï³…
² ïîñì³õàºòüñÿ ij-ϳ:
ßêà æ ³äåÿ “çîëîòà”!
ßêà æ ìåõàí³êà ïðîñòà:
IV
Àíòîí Á³äà íàïèâñÿ ìóê
² ëåäâå, ëåäâå ç³ïà,
Òà é âçàãàë³ Á³ä³ òîìó
Äàëåêî äî Åä³ïà, —
Òî ìîæå æ â³í íå âáåðåæå —
É ï³äí³ìå “ëàïêè âãîðó” âæå.
Áî æ òîé Á³äà æ
íàïèâñÿ æ
ìóê
 êàöåòàõ ³ ðó¿íàõ!
Ñêðîïèâ ñë³çüìè ³ ïîòîì áðóê
Ïî âñ³õ
÷óæèõ
êðà¿íàõ!
Ïîáèòèé ãåòü —
â³ä ï³äîøîâ
² àæ ïî ñàì³ âóõà!
² âñ³ â³í ñêð³í³í´è ïðîéøîâ!
Ñòðàõ³òòÿ âñ³ ïðîñëóõàâ!
Çáèðàâ “áè÷êè”,
çáèðàâ ³ áðóõò
Ïîìåæè ñì³òíèêàìè,
² â³ä òÿæêî¿ ïðàö³ ïóõ,
Õî÷ é íå ï³ä êàí÷óêàìè.
Õëèñíóâ Àíòîí á³äè, õëèñíóâ,
ßê ëèñò
â æàõëèâ³é áóð³!
² íå ñïèñàòè ìóê éîãî
² íà âîëîâ³é øêóð³.
Âæå é ñâ³ò ïîìåðê Á³ä³ òîìó.
² ëåäâå äèøåòüñÿ éîìó…
² âîðîã áà÷èòü òåº âñå,
×èãຠïèëüíî
³ ïàñå:
Àíó æ çëîìàºòüñÿ Á³äà! —
² â å ð í å ò ü ñ ÿ …
“Âîò áóäºò äà!!!”
V
² øëå ëèñòè ÿêèéñü êàñòðàò:
“Âåðíèñü, Àíòîí!
Âåðíèñÿ, áðàò!!.”
Òàêèé áàëüçàì íà á³ëü óòðàò:
“Âåðíèñü…”
“Âåðíèñü…”
“Âåðíèñÿ, áðàò!..”
À “áðàò”…
À “áðàò”… Íó, ùî êîìó! —
Õî÷ â³í ³ ëåäâå ç³ïà,
Õî÷ â³í íåäóæ
³ õî÷ éîìó
Äàëåêî äî Åä³ïà,
Àëå ïðåìóäðîñò³ ñòàòò³
Éîìó âïèñàëèñü íà õðåáò³.
Òîæ ïîêè ïàì’ÿòü â íüîìó º —
 í³ì âîëÿ íå âãàñàº,
³í áà÷èòü âîðîòòÿ ñâîº
 äàëåê³ì ð³äí³ì êðà¿,
Àëå íå òàê,
Î, í³, íå òàê,
ßê ñïëÿíóâàâ îòîé ìàñòàê!
Áî íå äàðìà æ, êóäè íå á³ã
Êð³çü ðîçïà÷ ³ ãîíèòâó,
³í ñëüîçè Ìàòåð³ çáåð³ã,
ßê ñêàðá
³ ÿê ìîëèòâó,
² í³ñ ëþáîâè áðèçêè ö³
Ïåêó÷³ ³ ñîëîí³,
² ìîâè çâóê,
³ íà ëèö³
Òåïëî ¯¿ äîëîí³
Êð³çü ñâ³ò óâåñü,
êð³çü ëþò³ äí³…
Î, íå äàðåìíå, áðàòå! ͳ!
² êàæå â³í òîìó “êîìóñü”:
“Àâæå æ âåðíóñü…
Âåðíóñü…
Âåðíóñü…”
Õî÷ íå ñïèñàòè ìóê ìî¿õ
² íà âîëîâ³é øêóð³, —
ß õî÷ó ùå íå òèõ áî¿â!
² íå òàêî¿ áóð³!
Íå çà ÿãíÿò… Íå òèõ óòðàò
Çàçíàâ Á³äà ÷èìàëî!
(Òî âè áîðîëèñü çà ÿãíÿò —
ç äóøåþ ãðàáóâàëè!)
Íå çà ÿãíÿò,
çà á³ëüøèé á³ëü:
Çà âîëþ âñüîãî ðîäó!
Çà Ïðàâäó!
Çà ëþäñüê³ ïðàâà
Âñüîãî ìîãî íàðîäó!
Çà ùàñòÿ äóøåíèõ â ïåòë³!
Ç à ö ³ ó ñ ³ ó ò ð à ò è …
Ùîá áóâ æå “Ñ è í
² á ó ë à Ì à ò è,
² á ó ë è ë þ ä è í à ç å ì ë ³ !”
Îñü çà îö³ æàë³ ìî¿
ß õî÷ó
ùå íå òèõ áî¿â.
Âè âñ³ ãóêàºòå Á³äó?
Ïðèéäó!
Ïðèéäó!
Àâæåæ ïðèéäó!
Òà ò³ëüêè ÿê ïðèéäó, “áðàòè”,
Òî âàì
Ïðèéäåòüñÿ óòåêòè.
Áî ÿê ñóäèëîñÿ Á³ä³
Âåðòàòè âñ³ óòðàòè,
Òî ðîçá³æàòüñÿ ãåòü òîä³
Ìîñêîâñüê³
ëàâðåàòè.
ßêùî ïðèçíà÷èâ Ïðàâä³ Áîã
Ïðèéòè ãàíüá³ íà çì³íó,
Òî äîâåäåòüñÿ âàì âåðòàòü
Á³ä³
â ñ þ Ó ê ð à ¿ í ó.
² íå ïîìîæå âîðîãàì
ͳ ÑÌÅÐØ, í³ äèáà,
í³ íàãàí.
Íà âàø³ ñï³âè âñ³ —
ñ³ÿ,
òàêà, âàì
â³äïîâ³äü
ìîÿ.
VI
ß çíàþ,
òàì, äå âîðîã æíå, —
 äàëåê³ì ð³äí³ì êðà¿ —
ͳõòî Àíòîíà íå êëåíå,
ͳõòî Á³äó íå ëàº.
ß â³ðþ,
ïðèéäóòü ò³ ÷àñè,
Êîëè íà Óêðà¿í³
Îöå ÷èòàòèìóòü óñ³
Ïðî ìóêè íàø³ íèí³.
ß çíàþ,
ïðèéäóòü ò³ ÷àñè,
Íàñòàíå òàêà åðà,
Êîëè íà Óêðà¿í³ âñ³
Çäèâóþòüñÿ ³ç çåðà,
Ùî íèì êîëèñü áóâ öåé Á³äà
Îòàì äå ÁÀÌ,
äå ×åêóíäà…
ß çíàþ,
ïðèéäå òà ïîðà,
Êîëè íà Óêðà¿í³
Ðîçêàæå Ìàò³íêà ñòàðà,
ßê êàçêó,
öå äèòèí³.
ß â³ðþ,
ò³ ÷àñè ïðèéäóòü,
ßê ùåçíå áðÿçê êàéäàííÿ
² âîçâåëè÷àòü âñ³ Á³äó
Çà âñ³ éîãî ñòðàæäàííÿ.
ß çíàþ:
ïðèéäå äåíü òàêèé,
Êîëè âñÿ òëÿ åïîõè
Ãåòü ðîçëåòèòüñÿ íà äðóçêè, —
“Îòö³” ³ “ñêîìîðîõè”.
ß â³ðþ â òå,
ÿ çíàþ òå, —
Ðîçïëàòè ñëàâíèé äåíü ãðÿäå!
Ä å í ü ñ ï ð à â å ä ë è â î ã î ñ ó ä à !
²… ùîá íå ìèëóâàâ Á³äà
(Áî äîáðå ñåðöå ìຠâ³í):
Ñóäèòèìå ñóääÿ îäèí:
Îòîé —
Á³äè âåëèêèé ð³ä,
Òîé ñòðàäíèê,
ãð³çíèé íàø íàð³ä.
Çà âñ³õ áðàò³â —
òâî¿õ,
ìî¿õ…
Çà âñ³õ,
çà âñ³õ
ä³òåé ñâî¿õ.
ϳäí³ìóòüñÿ “ðàáè ìàë³”
Çà Ïðàâäó â “ñâî¿é õàò³”, —
Ùîá áóâ òîé “Ñ è í
² á ó ë à Ì à ò è,
² á ó ë è ë þ ä è í à ç å ì ë ³ !”
VII
Ïðèéäå ïîðà,
ïðèéäå ïîðà,
Òîâàðèøó ³ áðàòå! —
Îé, ³ ïðèéäå æ òàêà ïîðà,
Ùî áóäåìî ìè
äî Äí³ïðà
Âñ³õ
ðåïàòð³þâàòè:
² ç Êîëèìè,
é ç Êàðàãàíäè,
² ç Âîðêóòè,
³ ç ×åêóíäè,
ç-çà ã³ð,
ïðîâàëü,
³ç-çà ìîð³â,
³ç òþðåì
³ êîíöòàáîð³â,
³ç çàïîëÿðíî¿ çèìè…
Ç ó ñ ³ õ ó ñ þ ä ï ð è ë ³ ç å ì ì è.
Ì è ï ð è é ä å ì î ç ó ñ ³ õ ñ â ³ ò ³ â
² ç â ñ ³ õ ð î ç ï ó ò ü Ð î ñ ³ ¿ , —
Í à â ò ³ õ ó é ù à ñ ò ÿ Ì à ò å ð ³ â !
Ä ë ÿ â î ð î ã ³ â æ å …
 ò ³ é ï î ð ³
Ä ë ÿ í è õ ç à ñ ÿ º Á î ã î â ã î ð ³
² Ì Å ×
á ³ ë ÿ Ñ î ô ³ ¿.
VIII
Îñü â ò³ ÷àñè âîãíåííèõ øêâèðü
Âåëèêî¿ ðîçïëàòè
Ìè ùå ïîáà÷èìîñÿ, â³ð,
Ïîáà÷èìîñü, ì³é áðàòå!
Äî òîãî æ ÷àñó ³ íå æäè
Íà òàêó “ðîä³íó” Á³äè.
Áóâàé!
Íàä³éñÿ!
À ïîêè —
Òîâàðèøàì ì³é ñòèñê ðóêè!
Äëÿ âñ³õ, õòî äîìà é õòî â ïóò³,
Íà Êîëèì³ é íà Âîðêóò³, —
Ï ð è â ³ ò !
Íåõàé…
Ï ð è â ³ ò !
Íåõàé…
Ïðèâ³ò! Ïðèâ³ò!! Ïðèâ³ò!!! Íåõàé…
Í å õ à é
â Äí³ïð³ òå÷å âîäà!
À Í Ò Î Í Á ² Ä À,
à å ð î é Ò ð ó ä à.
1955, Êâ³òåíü — Æîâòåíü.
Çàõ³äíÿ ͳìå÷÷èíà.
|
|
